Świat Kamienia Czytelnia Świat Kamienia rocznik 2004 Świat Kamienia nr. 28 Maj 2004Chciałbym zwrócić uwagę pracodawców na skutki ekonomiczne i straty moralne, jakie ponosi pracodawca, pracownik i członkowie rodzin w zwišzku z wypadkiem przy pracy. Koszty te nie ograniczajš się tylko do różnych wiadczeń i odszkodowań, o których mówilimy w poprzednich artykułach, ale sš to również koszty społeczne, dodatkowe koszty pracodawcy oraz pracownika. Każde zdarzenie wypadkowe nie wyłšczajšc mikrourazów zwišzane jest z kosztami mniejszymi lub większymi. W przypadku wypadków przy pracy i chorób zawodowych koszty te sš znaczne. Dlatego ważne jest, abymy zaczęli uwiadamiać sobie, ile za to płacimy jako państwo, pracodawcy i pracownicy. W 2002 roku w Polsce 80 494 pracowników uległo wypadkowi przy pracy, a 4915 stało się ofiarami chorób zawodowych. W 2002 roku 520 pracowników zginęło lub zmarło w wyniku wypadków, a 1037 uległo wypadkom ciężkim (okaleczeniu). W Polsce nie prowadzi się statystyki kosztów społecznych, z wyjštkiem wiadczeń wypłacanych z ZUS. Przykładowo odszkodowania wypłacane w Unii Europejskiej w jednym roku sš szacowane na 26 miliardów euro, a w Stanach Zjednoczonych tylko w przetwórstwie przemysłowym na 190 miliardów USD.Na koszty społeczne składajš się między innymi:- wiadczenia wypłacane z ZUS zgodnie z nowš ustawš o wiadczeniach z tytułu wypadków i chorób zawodowych,- koszty pogotowia ratunkowego i leczenia szpitalnego,- koszty rehabilitacji i leków (odpłatnoć za leki) i wiadczenia sanatoryjne,- koszty zwišzane z pracš instytucji prowadzšcych dochodzenie wypadkowe (inspekcja pracy, policja, prokuratura oraz inne urzędy, jak Wyższy Urzšd Górniczy itp.),- koszty procesów sšdowych, - niekiedy koszty zwišzane z prowadzeniem akcji ratowniczej, ganiczej itp., np. straży pożarnej, ratownictwa górniczego, chemicznego, - koszty zwišzane z zabezpieczeniem miejsca wypadku, usuwania skutków katastrofy lub wypadku.Koszty pracodawcy sš zróżnicowane w zależnoci od skutków wypadku czy choroby zawodowej, należš do nich: - koszty zwišzane z zatrzymaniem produkcji, cišgu technologicznego, maszyny, urzšdzenia lub prostych prac do czasu udzielenia pierwszej pomocy i wydania decyzji o ponownym rozpoczęciu pracy przez inspektora pracy i prokuratora albo organ uprawniony np. Urzšd Górniczy w przypadku wypadku miertelnego lub ciężkiego, a przez zakładowego SIP-a w pozostałych przypadkach, gdzie działajš zwišzki zawodowe.Jeżeli istnieje potrzeba powołania zespołu ekspertów lub komisji resortowych, postój może się znacznie wydłużyć. Taki postój może spowodować dalsze straty zwišzane np. z niewywišzaniem się z umowy, przez co można stracić kontrahenta, a nawet zapłacić kary wynikajšce z umowy; - koszty zwišzane z wypadkiem często powodujš okrelone straty materialne zwišzane ze zniszczeniem materiałów, maszyn, urzšdzeń, narzędzi, odzieży roboczej, ochronnej i sprzętu ochronnego, a niekiedy pomieszczeń pracy; - kosztami wynikajšcymi z kodeksu pracy wypłacanymi przez pracodawcę z tytułu wypadku przy pracy i choroby zawodowej jak: odprawa rentowa (art. 92š §1 kp), odprawa pomiertna (art. 93 kp), odszkodowanie za utracone przedmioty przez poszkodowanego (art. 237š §2 kp) i dodatek wyrównawczy (art. 230 §1 kp i 231 kp); - koszty zwišzane z absencjš pracownika. Nieobecny pracownik nie wytwarza okrelonego produktu lub nie wykonuje okrelonej usługi. W przypadku dłuższej absencji pracodawca musi zatrudnić innš osobę na zastępstwo, co pocišga nowe koszty zwišzane z przeszkoleniem pracownika w zakresie bhp, badaniem lekarskim wstępnym, a na stanowiskach produkcyjnych z wydaniem odzieży roboczej, ochronnej i sprzętu ochronnego. Należy również uwzględnić fakt, że pracownik zatrudniony na zastępstwo, a w przypadku wypadku miertelnego lub trwałego kalectwa (przejcie na rentę) nowy pracownik, potrzebuje czas na osišgnięcie takiej wydajnoci i jakoci pracy jak poszkodowany. W przypadku krótszych absencji chorobowych mogš to być koszty zwišzane z pracš w godzinach nadliczbowych pozostałych pracowników; - koszty zwišzane z roszczeniami z powództwa cywilnego; - koszty zwišzane z postępowaniem karnym; - koszty zwišzane z ustaleniem okolicznoci i przyczyn wypadku np. oderwanie od pracy wiadków wypadku, dojazd poszkodowanego do szpitala, oderwanie od pracy drugiego członka zespołu powypadkowego (ZSIP lub innego pracownika); - uwzględnić należy również stratę czasu pracodawcy zwišzanš z wypadkiem przy pracy lub chorobš zawodowš, kontrolę inspekcji pracy.Pracodawca zatrudniajšcy pracowników narażonych na czynniki rakotwórcze lub pyły zwłókniajšce jest obowišzany do zapewnienia okrelonych badań lekarskich także po zakończeniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, a nawet po rozwišzaniu stosunku pracy, gdy były pracownik zgłosił taki wniosek (art. 229 § 5 kp.).W wielu wypadkach występuje niewymierna utrata wartoci przedsiębiorstwa i jego pozycja w oczach klientów, władz lokalnych, co może mieć wpływ na stan ekonomiczny firmy, a nawet na morale i wydajnoć załogi. Należy również pamiętać, że wypadki przy pracy i choroby zawodowe od 1.01.2003 roku wpływajš na zróżnicowane ubezpieczenie z tego tytułu.Koszty, jakie ponosi pracownik, sš nie tylko finansowe i nie ograniczajš się do samego poszkodowanego, sš to: - utrata zarobków (premie, przeniesienie na stanowisko niżej płatne po okresie wyczerpania zasiłku wyrównawczego), - zmniejszenie możliwoci zarobkowych w nowym miejscu pracy lub trudnoci z ponownym zatrudnieniem, - zwiększenie kosztów życia zwišzanych z zakupem lekarstw, a w przypadku kalectwa dostosowanie mieszkania do potrzeb i spadek jakoci życia, ból, cierpienie i smutek.
Już w starożytnoci stosowano masę perłowš jako cenne tworzywo dekoracyjne; używano jej do wyposażania 
rezydencji, inkrustowania luksusowych mebli, zdobienia broni, szat i przedmiotów codziennego użytku. Jeszcze w pierwszej połowie dwudziestego wieku był to podstawowy materiał do produkcji guzików, spinek, ozdobnych klamer itp. Masa perłowa jest wytworem płaszcza niektórych mięczaków (Mollusca) i stanowi warstwę wycielajšcš wnętrze ich muszli. Jej mišższoć może sięgać nawet kilkunastu milimetrów. Tworzywem masy perłowej jest:- aragonit (CaCO3), czyli substancja mineralna będšca rombowym polimorfem węglanu wapnia; zależnie od warunków wzrostu, może mieć postać kryształów płytkowych bšd słupkowych,- konchiolina, czyli substancja organiczna o złożonej naturze, zbudowana w przeważajšcej częci z białek i wielocukrów, (głównie grupy aminowe, amidowe i karboksylowe). Aragonit występuje w postaci drobnych heksagonalnych płytek o długoci od 5 do 10 cm i gruboci od 0,2 do 0,6 cm. W zmiennej iloci towarzyszy mu konchiolina, wycielajšca i wypełniajšca wšskie spoiny (10 nm) pomiędzy płytkami. Masa perłowa ma budowę uporzšdkowanš, warstewkowš. Warstwy tworzone sš przez szecioboczne płytki aragonitu ułożone jedna ponad drugš na podobieństwo cegieł tworzšcych mur. Warstwy aragonitowe układajš się równolegle do powierzchni muszli. Masa perłowa, z materiałowego punktu widzenia jest zaliczana do tzw. biokompozytów (nanobiokompozytów). Wynika to z jej budowy. Polega ona na powišzaniu drobnych, sztywnych, regularnie uszeregowanych, mikronowych płytek krystalicznych (aragonitowych) elastycznš substancjš organicznš (konchiolinš). Powoduje to, że wytrzymałoć masy perłowej na obcišżenia jest około dziesięciokrotnie większa od analogicznej własnoci betonu. Jednak największym walorem masy perłowej jest wytwarzany przez niš niepowtarzalny, niezwykle atrakcyjny efekt optyczny, na który składa się jej barwa podstawowa modyfikowana przez połysk i orient. Barwa podstawowa masy perłowej kształtowana jest przez absorpcję wiatła w konchiolinie i zależy od stosunku ilociowego aragonitu do konchioliny (zawierajšcej tlenki metali, pierwiastków przejciowych odpowiedzialnych bezporednio za barwę konchioliny) oraz od sposobu rozmieszczenia konchioliny w masie perłowej; w miarę wzrostu udziału konchioliny, zwłaszcza w warstewkach wierzchnich, jej barwa staje się coraz ciemniejsza. Najczęstsze barwy podstawowej masy perłowej to: czarna, szara, brunatna, czerwona, żółta, fioletowa, zielona, niebieska, różowa i biała. Barwa podstawowa masy perłowej jest modyfikowana przez połysk i orient, czyli zjawiska optyczne wywołane odbiciem, załamaniem, dyfrakcjš i interferencjš wiatła przez warstewkowš strukturę masy perłowej; na kształtowanie się tej struktury decydujšcy wpływ ma rodowisko bytowania mięczaka tworzšcego masę perłowš (temperatura, skład chemiczny, pH rodowiska wodnego, głębokoć bytowania, iloć i jakoć pożywienia). Połysk masy perłowej wywoływany jest wielokrotnym odbiciem i załamaniem promieni wietlnych w warstewkach złożonych z płytkowych kryształów aragonitu. W wyniku tego częć wiatła odbija się wprost z powierzchni masy perłowej, a częć z głębiej położonych warstewek. Jednoczenie promienie te uzyskujš okrelonš różnicę dróg optycznych, co pozwala im interferować, dajšc barwny refleks wgłębny (orient). W konsekwencji połysk masy perłowej jest wynikiem zdolnoci do odbicia wiatła przez strukturę masy perłowej i zdolnoci do interferencji odbitych promieni. W odczuciu obserwatora zjawisko to jest odbierane jako kombinacja refleksu powierzchniowego (połysk) i rozwietlajšcego masę perłowš barwnego refleksu wgłębnego (orient). Nadaje to masie perłowej bardzo atrakcyjny, niepowtarzalny i trudny do naladowania wyglšd.Najbardziej atrakcyjne wizualnie masy perłowe tworzone sš przez morskie limaki, głównie z rodzaju Haliotis, Trochus i Turbo oraz słono- i słodkowodne małże (głównie sporód Pteridae i Unioidae). W ostatnich latach coraz większym zainteresowaniem cieszš się masy perłowe wytwarzane przez limaki Haliotis. Ich żywy, egzotyczny wyglšd od paru lat inspiruje nie tylko
jubilerów, lecz także projektantów wielu innych wyrobów. Jednym z bardzo interesujšcych kierunków wykorzystania masy perłowej jest łšczenie jej z kamieniem, a jedynym istotnym ograniczeniem jest tylko wyobrania i pomysłowoć projektantów. Jak dowodzš dotychczasowe realizacje w takim połšczeniu zyskujš oba materiały; delikatna masa perłowa korzysta z solidnoci kamienia, a kamień z ezoterycznoci masy perłowej (fig. 3). Nie może ujć uwadze również to, że oba materiały sš surowcami całkowicie naturalnymi, ekologicznymi. Masa perłowa przygotowywana jesti dostarczana w postaci bardzo dogodnej do użycia. Sš to niewielkie standaryzowane płytki o wymiarach 150 mm x 150 mm x 0,3 mm, 200 mm x 200 mm x 0,3 m, 230 mm x 130 mm x 0,3 mm oraz 300 mm x 300 mm x 0,3 mm lub też wšskie pasy o wymiarach 1200 mm x 50 mm x 0,3 mm (dostępne sš też szerokoci 20 mm i 30 mm) tworzone przez przyklejenie cienkiego plastra naturalnej masy perłowej wyciętego z muszli Haliotis do podłoża z włókna szklanego, z tworzywa akrylowego lub z tworzywa ceramicznego. limaki te produkujš masę perłowš o różnej barwie i fakturze; stšd doć bogata oferta kolorystyczna tych płytek (fig. 1). Może być ona dodatkowo wzbogacona przez zastosowanie różnorakich technik barwienia. Z uwagi na stosunkowo niskš twardoć (2,5-3,5 wg skali Mohsa) i odpornoć masy perłowej na cieranie powierzchnia paneli jest zabezpieczona cieniutkš powłokš utwardzonej żywicy poliuretanowej; na życzenie mogš być nakładane też bardziej trwałe powłoki zabezpieczajšce, np. ze szkła. Daje to niezbędnš w niektórych zastosowaniach wytrzymałoć i odpornoć na różne warunki użytkowania; bez widocznej szkody płytki takie mogš być narażone na działanie goršcej i zimnej wody oraz różnych rodków czyszczšcych stšd możliwoć stosowania w takich pomieszczeniach jak łazienka czy kuchnia (fig. 2, 3). Nie powinno się natomiast stosować masy perłowej w miejscach narażonych na działanie bardzo wysokich temperatur, np. w kominkach oraz na bezporednio działajšce promieniowanie słoneczne. W ekstremalnie niekorzystnych warunkach masa perłowa może z upływem czasu ulec degradacji (spłowieć i popękać). Panele daje się wygodnie przycinać i formować przy pomocy stalowego ostrza, np. noża, nożyc, gilotyny, a przy bardziej skomplikowanej formie lepiej jest posłużyć się nożem laserowym. Laminat ten można kleić do każdego podłoża za porednictwem całej gamy klejów, np. z rodziny epoksydowych.
Przeglšdajšc liczne albumy o sztuce, wpadłam na pomysł zrobienia podłogi kamiennej przedstawiajšcej obraz znanego artysty. Podłoga znajduje się w nowoczesnym biurze, które zajmuje się sprzedażš i obróbkš kamienia, dlatego całoć podłogi została wykonana z różnych kolorowych kamieni z wielu stron wiata, które można zakupić w tej firmie. Głównym zadaniem podłogi miało być zaskoczenie, wywołanie wrażenia u odbiorcy, a przede wszystkim pokazanie możliwoci kamienia. Po obejrzeniu setek obrazów, najlepszym kandydatem okazał się obraz Pabla Picasso Trzej muzykanci, który znajduje się obecnie w The Museum of Art w Nowym Jorku. Obraz prosty, czytelny, kubistyczny, gdzie dużš rolę odgrywa kolor pod postaciš plamy. Jego kompozycję tworzš masywne, rzebiarsko ukształtowane postacie, które idealnie można było odtworzyć w kamieniu. W prowadziłam małe uproszczenia, rozrysowałam obraz w skali 1:1 zastosowałam gruboć fugi, dobrałam kamienie, które moim zdaniem najbardziej były odpowiednie. Częć detali kamiennych została wypiaskowana i polakierowana. Podłoga zamyka się w kwadracie, w którym postacie sš wielkoci rzeczywistej.
Skorzystaj z naszej prenumeraty.
Zamów całoroczną prenumeratę Świata Kamienia!
| 45-837 Opole, ul. Wspólna 26 woj. Opolskie Tel. +48 77 402 41 70 Biuro reklamy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. Redakcja: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. |
