Wypadki w drodze do pracy i z pracy

Wielu pracodawców ma problem z ustaleniem okoliczności i przyczyn wypadków w drodze do pracy i z pracy. Problem również stwarza uznanie zdarzenia za taki wypadek. Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniom pracodawców w tym artykule postaram się udostępnić obowiązujące przepisy w tym zakresie.

Pojęcie wypadku w drodze do pracy i z pracy zostało określone w art. 57b ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162 poz. 1118, z późn. Zm.).

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się:

-         nagłe zdarzenie,

-         wywołane przyczyną zewnętrzną i

-         które nastąpiło w drodze do pracy lub z miejsca wykonywania zatrudnienia albo innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.

Za wypadek w drodze do pracy i z pracy uważa się również wypadek, jeżeli droga została przerwana, ale przerwa była życiowo uzasadniona, a jej czas nie przekraczał granic potrzeby (np. robienie zakupów bezpośrednio po pracy, odbiór dziecka z przedszkola, żłobka lub szkoły, jeżeli odbywa się to bezpośrednio po pracy).

Również wypadek uznaje się za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, gdy droga nie była najkrótsza, ale ze względów komunikacyjnych była najdogodniejsza, np. wydłużenie drogi spowodowane zostało przez prowadzenie robót ulicznych, prowadzeniem wykopów związanych z kładzeniem instalacji wodnych, kanalizacyjnych, gazowych, zamknięcie jednej strony ulicy przez policję z powodu wypadku drogowego.

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się także wypadek w drodze do miejsca lub z miejsca:

-         innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego,

-         zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych,

-         zwykłego spożywania posiłków,

-         odbywania nauki lub studiów.

Obowiązek zgłoszenia wypadku w drodze do pracy lub z pracy spoczywa na ubezpieczonym, który uległ wypadkowi. Jest on obowiązany zawiadomić niezwłocznie lub po ustaniu przeszkód uniemożliwiających niezwłoczne zawiadomienie o wypadku pracodawcę lub podmiot określony w art.5 ust. 1 ustawy z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U nr 199 poz. 1673 z późn. Zm.).

Na przykład.: dla wykonujących pracę na podstawie skierowania do pracy – podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania; dla absolwentów pobierających stypendium w okresie odbywania stażu lub szkolenia na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy – pracodawcy lub jednostki, w których absolwent odbywał staż lub szkolenie; dla osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia – podmioty na rzecz, których wykonywana jest praca.

Zdarzenie uznaje się za wypadek w drodze do pracy lub z pracy na podstawie:

-         oświadczenia poszkodowanego albo członka jego rodziny lub świadków co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia,

-         informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia (np. przy wypadku drogowym mogą być to ustalenia policji) lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy (np. pogotowie ratunkowe, straż pożarna),

-         ustaleń sporządzającego kartę.

Ustalenia okoliczności wypadku w drodze do pracy lub z pracy dokonuje się w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy stanowiącej załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24.12.2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz tryb u uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (Dz. U. Nr 237 poz. 2015). Kartę wypadku sporządza się po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, nie później niż 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Kartę sporządza się w dwóch egzemplarzach, jeden egzemplarz otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny, a drugi pozostaje w dokumentacji powypadkowej.

Odmowa uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy wymaga uzasadnienia.

Za czas niezdolności do pracy określony w zwolnieniu lekarskim pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy zgodnie z art. 92& 1 pkt. 2 kodeksu pracy w wysokości 100% wynagrodzenia. Należy pamiętać, że od dnia 1 stycznia 2003 r. Świadczenie to wypłacane jest przez pracodawcę, a powyżej 33 dni przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dlatego tak ważne jest sporządzenie poprawnej dokumentacji powypadkowej.

Bankowość elektroniczna

Odkąd Internet stał się jednym z najważniejszych narzędzi komunikacji na świecie, życie ludzi uległo kolejnej dziejowej przemianie, przede wszystkim jednak nabrało jeszcze większego tempa. I choć z miesiąca na miesiąc liczba podłączanych do Internetu komputerów zwiększa się, co jest rezultatem rosnącego zainteresowania tą formą kontaktu już nie tylko jako narzędzia rozrywki, błędem byłoby jednak sądzić, że wszyscy mówiący o Internecie, zdają sobie sprawę z potencjału, jaki w nim drzemie.

Jedną z możliwości wykorzystania Internetu jako wygodnej i łatwej formy komunikacji jest coraz bardziej popularna zarówno wśród użytkowników, jak i oferentów, bankowość elektroniczna. Jeszcze do niedawna trudno było sobie wyobrazić zakupy czy załatwienie różnorakich formalności za pomocą komputera, bez wychodzenia z domu - ba!, bez ruszania się z łóżka...

Dziś jednak sprawa ma się zgoła inaczej. Wspomniana wyżej bankowość elektroniczna umożliwia powyższe w pełni. Jako forma usługi bankowej polega na stworzeniu klientowi dostępu za pośrednictwem Internetu do jego rachunku poprzez komputer lub inne urządzenie elektroniczne. W zależności od banku możliwy jest dostęp do ogólnych informacji na temat jego usług, a także dokonywanie operacji takich, jak np. przelewy, zakładanie lokat. Bankowcy uświadomili sobie stosunkowo szybko, że czasy, kiedy można było dokonywać operacji bankowych tylko przy okienku kasowym, bezpowrotnie odeszły do lamusa. Jasne stało się także, że tradycyjna forma komunikacji z klientami nie zaspokaja ich potrzeb. W związku z tym zaczęto rozwijać nowe metody dostępu do informacji o rachunkach i usługach oferowanych przez ich instytucję. Na początku użyto do tego celu telefonu, następnie bankomatu, współczesność podyktowała konieczność sięgnięcia po komputer i Internet. Pojawił się więc w ofercie bankowej tzw. Home Banking, który polega na bezpośredniej komunikacji klienta z bankiem za pośrednictwem modemu lub specjalistycznego oprogramowania. Jednak i ta forma dostępu do usług bankowych została już zastąpiona bankowością internetową, która w zasadniczy sposób różni się od poprzedniej przede wszystkim tym, że w pierwszym przypadku użytkownik łączył się z bankiem za pomocą specjalnego oprogramowania, podczas gdy w drugim wystarczy tylko przeglądarka internetowa. Najważniejsza sprawą dla banków wprowadzających bankowość elektroniczną stało się przekonanie klientów do nieznanej do tej pory formy bezpośredniego kontaktu z bankiem i zapewnienie ich, że jest to forma prosta i bezpieczna w obsłudze.

Biorąc pod uwagę ofertę bankowości elektronicznej możemy wyróżnić banki, w których klient chcąc korzystać z usług bankowych poprzez Internet musi założyć nowe konto, nawet w momencie gdy już tradycyjne konto posiada w tej placówce; banki, w których klient nie musi otwierać nowego rachunku, a otrzymuje dodatkowych kanał dostępu do swojego konta oraz tzw. banki wirtualne, które nie posiadają własnych placówek, a dostęp do swoich usług i rachunku bankowego posiadają jedynie poprzez elektroniczny kanał dostępu.

Jeżeli chodzi o tą ostatnią grupę banków zapewniają one z punktu widzenia klienta korzystne rozwiązania. Do takich należą m.in. wysokie oprocentowanie lokat i rachunków bankowych, brak opłat związanych z prowadzeniem rachunku oraz brak prowizji związanych z takimi usługami, jak przelewy, zlecenia stałe, wydawanie kart płatniczych. Jednak jedną z barier bankowości elektronicznej jest przekonanie klientów o bezpieczeństwie funkcjonowania ich rachunku.

Najważniejszym problemem, jaki należy rozwiązać przy elektronicznych transakcjach bankowych, jest bezpieczeństwo. Między bankami są spore różnice w stosowanych metodach autoryzacji i potwierdzania wykonywanych on-line (dostępnych bezpośrednio) transakcji.  Wymieniane między bankiem a użytkownikiem informacje są szyfrowane za pomocą protokołu SSL (Secure Socket Layer), który umożliwia wykorzystanie sprawdzonych algorytmów szyfrujących do utajniania przesyłanych informacji. Stosowanie protokołu z kluczem 128-bitowym gwarantuje, że żaden potencjalny podsłuchiwacz sieciowy nie rozkoduje przesyłanych informacji.  Oferowanie usług bankowych dostępnych za pomocą Internetu daje duże korzyści nie tylko samym pomysłodawcom, ale przede wszystkim klientom. Dla klientów są to: komfort i oszczędność czasu związana z tradycyjną formą bezpośredniego kontaktu z bankiem, oszczędność pieniędzy – niski koszt dokonywania transakcji bankowych, szybsza realizacja zleceń, bezpieczeństwo związane z dokonywaniem transakcji, np. w tradycyjnej formie obsługi mogą być to kradzież pieniędzy lub dokumentów, stały dostęp do konta i możliwość śledzenia stanu rachunku przez cały rok, dostępność usług z każdego zakątka świata.

Lista zalet korzystania z banków za pomocą Internetu jest bardzo przekonującym argumentem do korzystania z tej formy obsługi bankowej. Możemy zaoszczędzić czas i pieniądze i uniknąć nieprzyjemnego stania w kolejkach w banku. Wygodę i funkcjonalność banków on-line docenia każdy, trzeba się tylko przemóc i spróbować.Za pomocą tego kanału dostępu możesz sprawdzać saldo, przelewać pieniądze, płacić rachunki i inne zobowiązania, np. ZUS czy urząd skarbowy, zakładać i likwidować zlecenia stałe i lokaty, spłacać kredyt na rachunku karty kredytowej, sprawdzać kursy walut i wiele innych możliwości. Możesz to wszystko zrobić w domu lub w dowolnym miejscu na całym globie. Dla przykładu przedstawiam ofertę usług jednego z banków dostępnych przez Internet.

• uzyskać informacje o: stanie salda i danych szczegółowych rachunków posiadanych w banku (kont osobistych i rachunków bieżących, rachunku karty kredytowej, rachunków lokat terminowych), historii operacji na tych rachunkach (wyszukane wg zadanych dat z okresu ostatnich 3 miesięcy), tzw. „drugiej stronie operacji”, czyli danych osoby/instytucji, od których wpłynęły pieniądze na konto,
• wydrukować fragment historii operacji lub informacje o wybranej operacji,
• złożyć dyspozycję przelewu na rachunek własny prowadzony w PLN,
• złożyć dyspozycję przelewu na rachunek obcy, na rachunek ZUS i na rachunek urzędu skarbowego (prowadzone w PLN) do wysokości dziennego limitu transakcji,
• przeglądać, założyć, zmodyfikować lub usunąć zlecenia stałe
• zasilać konto telefonu komórkowego typu pre-paid (Idea POP, Simplus, ERA Tak Tak),
• dokonać spłaty zadłużenia na rachunku karty kredytowej,
• zakładać i likwidować lokaty terminowe (między innymi korzystnie oprocentowaną Lokatę24 dostępną wyłącznie w kanałach elektronicznych),
• przeglądać wykaz dyspozycji złożonych poprzez wszystkie dostępne kanały elektroniczne,
• przy składaniu dyspozycji przelewu podać przyszłą datę realizacji przelewu oraz w razie potrzeby anulować takie zlecenie przed zadaną datą realizacji,

• założyć i modyfikować listę odbiorców i wykorzystywać ich dane przy wykonywaniu przelewów na rachunek obcy (tylko w wersji usługi z tokenem),
• zmienić listę rachunków obcych, na które można przelewać środki poprzez usługę telefon (tylko w wersji usługi z tokenem),
• założyć i modyfikować zestawy danych płatników oraz wykorzystywać je przy wykonywaniu przelewów na rachunki ZUS (przez Internet i telefon) i rachunki urzędów skarbowych (przez Internet).
• zmienić osobisty numer PIN,
• uzyskać informacje o kursach walut,
• wysłać e-mail z zapytaniem do Zespołu Doradców Usług Bankowości Elektronicznej wprost z serwisu transakcyjnego.

Poniżej przedstawiam wykres pokazujący ilość „internetowych” klientów polskich banków oraz udział poszczególnych banków w rynku bankowości internetowej: 

Z badań wynika, iż w kilkuletniej perspektywie w Polsce będzie dominował wielokanałowy model dystrybucji bankowych usług detalicznych ze znaczącą rolą kanałów elektronicznych (telefonu, telewizji i Internetu). Przewiduje się, że 70 procent klientów bankowości detalicznej korzystać będzie ze zróżnicowanych kanałów dystrybucji; będą to tradycyjne stacjonarne punkty obsługi, choć jednocześnie będzie zwiększał się udział kanałów elektronicznych. Około jednej czwartej klientów pozostanie wiernych jednostkom stacjonarnym, takim jak oddziały. Około 10 proc. klientów prawdopodobnie będzie posługiwać się tylko elektronicznymi kanałami dystrybucji produktów bankowych.Świat rynków elektronicznych stwarza nieskończenie wiele możliwości dla rozwoju usług finansowych, zaś banki, ze względu na charakter swojej działalności, posiadają pewne predyspozycje, które dają im pierwszeństwo w wykorzystaniu tychże możliwości. Właściwe wykorzystanie tej przewagi wymagało będzie jednak odwagi, wyobraźni i stanowczych działań ze strony instytucji bankowych.

Zestawienie obciążeń i wpływów oddziałujących na okładziny kamienne

 Dobór elementów mocujących okładzinę powinien opierać się na podstawie dokumentacji projektowej lub w oparciu o dane wytrzymałościowe publikowane przez producentów zamocowań.

Zasadniczym etapem doboru zamocowań w procesie projektowania inżynierskiego jak i doboru zakotwień na podstawie katalogów producentów jest zestawienie obciążeń na poszczególne elementy nośne okładziny. Danymi wyjściowymi są:

-         rodzaj kamienia (ciężar objętościowy, nasiąkliwość materiału kamiennego),

-         wymiary okładzinowych płyt kamiennych wynikające z rozwiązania architektonicznego elewacji,

-         metoda zamocowania okładziny,

-         rodzaj konstrukcji przegrody (ściany) zewnętrznej budowli,

-         położenie zakotwień płyt (mocowanie w spoinach pionowych lub poziomych).

W polskich warunkach wykonawczych najbardziej popularnymi metodami montażu elewacyjnych okładzin z kamienia naturalnego jest metoda montażu „na sucho” oraz montaż płyt na rusztach stalowych. Obie metody montażu opisano w [2] i [3].

Zestawienie obciążeń należy prowadzić zgodnie z obowiązującymi przepisami normowymi. W Polsce dotąd nie opracowano szczegółowych instrukcji dotyczących przeprowadzenia obliczeń przy projektowaniu okładzin z kamienia naturalnego. W Europie Zachodniej obowiązują wytyczne normowe opracowane specjalnie do projektowania elewacji kamiennych (np. DIN 18516), które zawierają zwiększone wymagania podczas zestawienia obciążeń. W kraju w latach 80. opracowano projekt normy branżowej [8] do projektowania elewacji z kamienia naturalnego, która została zatwierdzona do stosowania, lecz dotąd nie wprowadzono jej jako oficjalnego normatywu. Z tych względów zestawienie obciążeń należy prowadzić zgodnie z ogólnymi zasadami projektowania inżynierskiego, przy czym należy mieć świadomość, że ze względu na specyfikę konstrukcji okładzin kamiennych powinny one być projektowane na podstawie zwiększonych obciążeń niż w innych konstrukcjach budowlanych. W artykule zostaną przedstawione zalecenia normy [8] do zestawienia obciążeń na okładziny kamienne.

Okładziny kamienne zewnętrznych ścian budynków narażone są na następujące obciążenia:

-         obciążenie ciężarem własnym,

-         obciążenie wiatrem,

-         obciążenie temperaturą,

-         obciążenie dynamiczne.

Rozkład sił w gnieździe zakotwienia pokazano na rys. 1.

Obciążenia stałe

Należy ustalić rodzaje i układy obciążeń stałych oraz współczynniki obciążenia elementów wg PN 82/B-02001. Podstawowym obciążeniem pionowym elementów kotwiących jest ciężar własny elewacyjnych płyt kamiennych. Ciężar płyt zależy od rodzaju skały, z której zostały wykonane dane płyty, oraz od ich wymiarów. Ciężary poszczególnych rodzajów skał stosowanych na okładziny podawane są na podstawie badań w materiałach publikowanych przez producentów i importerów kamienia. Ciężar wypełnień znajdujących się w spoinie płyty można pominąć. Obciążenie pionowe jest w całości przenoszone na elementy konstrukcyjne budynku przez kotwy nośne.

Płyty elewacyjne mocowane w spoinie pionowej obciążają kotwy nośne według schematu. Ciężar płyty okładzinowej zamocowanej w spoinie poziomej przenoszony jest według schematu rozkładu pól obciążeń na rys. 3. Pojedyncza kotew nośna mocowana w spoinie poziomej zgodnie z zaleceniami [8] powinna być projektowana na przejmowanie obciążeń z całej płyty, ze względu na możliwość występowania w praktyce wadliwego osadzenia kotwi nośnej płyty wyższej. Zalecenie to wprowadzono po szerokich konsultacjach i obserwacjach praktycznych. Współcześnie jednak obserwuje się znaczny wzrost jakości wykonania elewacji kamiennych, dlatego zakotwienie płyt projektowane jest zgodnie z rys. 3.

Obciążenie pionowe jest przenoszone na ruszt analogicznie do schematów powierzchni obciążeń na kotwy mocowanych metodą na sucho, bez uwzględnienia wadliwego zamocowania kotwi płyty wyższej.

Schemat powierzchni obciążeń pionowych przekazywanych na prowadnicę rusztu nośnego dla elewacji z płyt kamiennych pokazano na rys. 4 i 5.

Obciążenie wiatrem

Zgodnie z aktualnymi przepisami projektowanie konstrukcji poddanych działaniu wiatru należy wykonywać według PN-77/B-02011. W elewacjach samonośnych obciążenie wiatrem przejmują kotwie nośne i stabilizujące. Przy projektowaniu węzła kotwiącego zakłada się, że wiatr wieje poziomo z kierunku dającego najbardziej niekorzystne obciążenie okładzin kamiennych ścian. Zgodnie z zaleceniami [8] projektowanie okładzin kamiennych należy prowadzić przy następujących założeniach:

-         wartości charakterystyczne ciśnienia prędkości wiatru q_k zgodnie z [4] zaleca się przyjmować dla strefy I i II takie same jak dla strefy III (q_k = 250 + 0.5H ≥ 350, H – wysokość nad poziomem morza, dla budowli monumentalnych qk zwiększa się o 20%)

-         współczynnik ekspozycji Ce zgodnie z obowiązującą normą

-         Współczynnik aerodynamiczny dla parcia Cp i ssania Cs wg załącznika 1 obowiązującej normy, uwzględniając jego zwiększenie dla obciążeń krawędziowych ścian od ssania wiatru wg zalącznika 1 schemat Z1-16 [4]

-         współczynnik działania porywów wiatru β, ze względu na podatność elementów okładzin kamiennych należy w każdym przypadku przyjmować równy 2.2 [4] (do obliczeń elementów o małej powierzchni nawietrznej oraz w zasięgu obciążeń krawędziowych niezależnie od podatności budowli na dynamiczne działanie wiatru)

-         współczynnik obciążenia dla obciążenia obliczeniowego należy przyjmować γ_f = 1.3.

Zasadę zestawienia obciążeń wiatrem dla elewacji montowanych metodą „na sucho” przedstawiono na rys. 6 i 7.

W elewacjach montowanych na rusztach obciążenie wynikające z parcia i ssania wiatru są przyjmowane przez kotwy nośne i stabilizujące według schematu zestawienia obciążeń przedstawionych na rys. 6 i 7, a następnie przekazywane na prowadnicę rusztu.

Obciążenia temperaturą

Obciążenie termiczne pochodzenia klimatycznego a zwłaszcza promieniowanie słońca wywołuje odkształcenia termiczne płyt kamiennych, w wyniku czego powstają dodatkowe obciążenia elementów samonośnej okładziny kamiennej. Skrępowanie wydłużeń termicznych płyt kamiennych przez elementy kotwiące powoduje powstanie naprężeń termicznych zarówno w płytach jak i kotwach. Największe różnice temperatur na powierzchniach powstają pod wpływem promieniowania słońca. Wszystkie dodatkowe dane potrzebne do obliczenia temperatury na powierzchni zewnętrznej płyt należy przyjmować według PN 86/B-02015. W tej samej normie w.p. 2.2.1 podano sposób obliczania temperatury średniej płyt elewacyjnych dla pory letniej oraz pory zimowej.

W przypadku stosowania połączeń niepodatnych (bez zastosowania kotew rurkowych z tulejami z tworzywa sztucznego) mogą występować naprężenia termiczne zarówno w płytach, jak i kotwach.

Obciążenie termiczne pochodzenia klimatycznego elementów kotwiących można pominąć pod warunkiem podatnego kotwienia płyt na wpływ temperatury.

Polega ono na tym, że podczas montażu stosuje się tuleje z tworzyw sztucznych nakładane na trzpienie kotwi kompensujące wpływ temperatury oraz stosuje się kotwie o przekroju podatnym na odkształcenia w kierunku działania sił pochodzenia termicznego.

Maksymalny rozstaw elementów kotwiących ze względu na wpływ temperatury nie może być większy niż rozstawy podane w [1]. Dla maksymalnego rozstawu kotwi w spoinach poziomych należy stosować elastyczne osadzanie płaskowników kotwi w otworach ściany za pomocą plastycznych obejm znajdujących się przy krawędzi ściany w celu dodatkowej kompensacji wpływu temperatury.

Obciążenie dynamiczne

Budynki narażone na drgania przekazane przez podłoże należy projektować z uwzględnieniem postanowień obowiązującej normy PN-85/B-02170.

Obciążenie budynku wywołane drganiami przekazywanymi na budynek przez podłoże może być w obliczeniach pomijane w tych przypadkach, gdy udział tego obciążenia w całości obciążeń zmiennych działających na konstrukcję jest znikomy.

Przy obliczaniu konstrukcji obciążonej siłami dynamicznymi należy sprawdzić stan graniczny użytkownika z uwzględnieniem wymagań ujętych w normie oraz w razie potrzeby uwzględnić dodatkowo wymagania ograniczenia uszkodzeń nie konstrukcyjnych, wymagania technologiczne i warunki komfortu przebywania ludzi.

Dobór zakotwienia na podstawie katalogów producentów

Na rynku krajowym działa kilku producentów zamocowań elewacyjnych okładzin kamiennych konkurujących z przedstawicielami zachodnich firm wyspecjalizowanych w produkcji zakotwień. Oferują oni szeroką gamę produktów do mocowania okładzin w technologii montażu „na sucho”, zamocowań dyblowych (kołkach rozporowych), jak również w techniką montażu na ruszcie. W celu ułatwienia doboru zakotwienia producenci publikują katalogi oferowanych produktów, wykonują dokumentacje techniczne elewacji lub produkują zakotwienia na indywidualne zamówienie na podstawie rysunków wykonawczych dostarczanych przez klientów.

Najprostszą formą zakupu zakotwień jest dobór na podstawie katalogów producenckich, który wymaga wcześniejszego zestawienia obciążeń na poszczególne węzły kotwiące elewacji. Po sprawdzeniu ciężaru własnego płyty oraz obciążenia wiatrem (niektóre katalogi dla uproszczenia opracowano w taki sposób, że znajomość wartości obciążenia wiatrem nie jest wymagana), jak również parametrów geometrycznych zakotwienia (np. długość wysięgu kotwi), można w prosty sposób skompletować zestaw zakotwienia. Przykład tabeli doboru zakotwienia pokazano na rys. 8 według [9].

Podsumowanie

Zgodnie z obowiązującym prawem budowlanym elewacje z kamienia budowlanego powinny być wykonywane na podstawie dokumentacji projektowej. W przypadkach zastosowania zakotwień dobranych na podstawie katalogu, przy założeniu poprawnego zestawienia oddziaływujących obciążeń na zamocowania poszczególnych płyt elewacyjnych, część odpowiedzialności projektanta przejmuje producent kotwi. Poprawne zestawienie obciążeń zapewni niezawodność eksploatacji elewacji z kamienia naturalnego. Należy również pamiętać, że nie dopuszczalne jest stosowanie zakotwień, które nie posiadają aktualnych aprobat technicznych lub świadectw zgodności z aktualnymi normami.

Literatura

Byrdy A.: Kształtowanie wymiarów i stref zakotwień płyt okładzinowych. Świat Kamienia nr 2/2002

Byrdy A.: Zasady montażu okładzin kamiennych metodą „na sucho”. Świat Kamienia nr 4 i 5 /2002

Byrdy A.: Montaż okładziny kamiennej ścian mocowanej na ruszcie spawanym. Świat Kamienia nr 2/2003

PN-77/B-02011 Obciążenia w obliczeniach statycznych. Obciążenie wiatrem.

PN-82/B-02000 Obciążenia budowli. Zasady ustalania wartości.

PN-85/B-02170 Ocena szkodliwości drgań przekazywanych przez podłoże na budynki.

PN-86/B-02015 Obciążenia budowli. Obciążenia zmienne środowiskowe. Obciążenie temperaturą.

BN.../gr. kat. 0702 Obliczenia konstrukcyjno-wytrzymałościowe węzła kotwiącego okładziny kamiennej.

Katalog informacyjny firmy Lutz. Lutz Ankersysteme. Wertheim 1990

Podpisy pod rysunki

Rys. 1 Schemat układu sił w węźle kotwiącym: P­_x- obciążenie pionowe (ciężar własny płyty), N - obciążenie poziome (parcie lub ssanie wiatru, R- reakcje pionowe w gnieździe kotwiącym, l_w - wysięg kotwi, l_z - długość zakotwienia

Rys. 2 Schemat powierzchni obciążeń pionowych przekazywanych na kotew elewacji mocowanej w spoinie pionowej metodą montażu „na sucho”: P_x - jak na rys. 1, b - szerokość płyty

Rys. 3 Schemat powierzchni obciążeń pionowych (ciężar własny) przekazywanych na kotew elewacji mocowanej w spoinie poziomej metodą montażu „na sucho”: P_x - jak na rys. 1, b - szerokość płyty

Rys. 4 Schemat powierzchni obciążeń pionowych (ciężar własny) przekazywanych na prowadnicę (szynę) rusztu pionowego dla elewacji z płyt kamiennych mocowanych w spoinie pionowej: jak na rys. 2

Rys. 5 Schemat powierzchni obciążeń pionowych (ciężar własny) przekazywanych na prowadnicę (szynę) rusztu pionowego dla elewacji z płyt kamiennych mocowanych w spoinie poziomej: jak na rys. 2

Rys. 6 Schemat powierzchni obciążeń poziomych (obciążenie wiatrem) przekazywanych na kotew elewacji mocowanej w spoinie pionowej metodą montażu „na sucho”: N_s - obciążenie ssaniem wiatru, N_p. - obciążenie parciem wiatru, b - szerokość płyty.

Rys. 7 Schemat powierzchni obciążeń poziomych (obciążenie wiatrem) przekazywanych na kotew elewacji mocowanej w spoinie poziomej metodą montażu „na sucho”: N_s, N_p, b - jak na rys. 6. Rys. 8 Tablica do doboru zakotwienia płyt kamiennych mocowanych w spoinach poziomych metodą montażu „na sucho” dla podłoża z cegły pełnej [9]: F_v - maks. obciążenie pionowe (ok. 20 kg), FHD - maks. obciążenie poziome od parcia wiatru, FHZ - maks. obciążenie poziome od ssania wiatru, DD - średnica trzpienia kotwi, DL - długość trzpienia kotwi, C - szerokość spoiny płyt, A - wysięg kotwi, S - grubość płaskownika, E - głębokość zakotwienia, F - długość obejmy podatnej na odkształcenia, f - średnica gniazda zakotwienia.