Sarkofag Czesława Miłosza

Śmierć Czesława Miłosza, wybitnego poety, myśliciela, którego klasę określa literackaNagroda Nobla, stała się przyczynkiem do zaistnienia medialnego kamieniarzy. Ceremonię pogrzebową poprzedziły przygotowania związane ze znalezieniem odpowiedniego miejsca pochówku i wykonaniem kamiennego sarkofagu. Ostatecznie “książę poetów”, jak nazwał Miłosza w swoim pożegnalnym przemówieniu prezydent miasta Kraków prof. Jacek Majchrowski, spoczął w krypcie zasłużonych klasztoru oo. Paulinów na Skałce. Na wykonawcę sarkofagu zaproponowano Janusza Chwajoła, mistrza kamieniarskiego, który na branżowym rynku działa już od 1972 roku. Pracownię artystyczno-kamieniarską założył jego ojciec Bronisław w roku 1960. Powstało w niej wiele prac, które były realizowane dla tak znanych postaci jak twórca Piwnicy pod Baranami Piotr Skrzynecki, honorowy prezes PSL Edward Kaleta, taternik Janusz Śmiałek, poetka Eugenia Basara Lipiec, rotmistrz Edward Romanowski, król kurkowy Roman Kamecki i innych. W czwartek, 19 sierpnia 2004 roku, w czasie spotkania w magistracie krakowskim prezydenta Krakowa prof. Jacka Majchrowskiego, przeora klasztoru oo. Paulinów na Skałce prof. Andrzeja Napiórkowskiego i rodziny poety, syna Antoniego i jego żony Joanny, zapadła decyzja o pochowaniu polskiego noblisty w krypcie zasłużonych w panteonie narodowym u oo. Paulinów. Również w trakcie tego spotkania Joanna Rayska-Miłosz poinformowała zobowiązaniu się amerykańskich kamieniarzy do wykonania grobowca dla Czesława Miłosza. Ale jeszcze tego samego dnia prezydent miasta w “Tematach dnia” telewizji krakowskiej powiedział, że w Polsce są kamieniarze zdolni wykonać w pozostałym do pogrzebu czasie sarkofag dla Czesława Miłosza. W piątek rano dyrektor krakowskiego magistratu Andrzej Kulig zwrócił się z zapytaniem do Janusza Chwajoła czy podejmie się wykonania odpowiedniego sarkofagu dla słynnego zmarłego poety i otrzymał potwierdzającą odpowiedź. Już o dwunastej w południe tego samego dnia na Skałce odbyło się spotkanie robocze w magistracie, w czasie którego uzgodniono termin, formę, a także materiał, z jakiego miałby być wykonany grobowiec. Projekt przedstawiony na spotkaniu przez Janusza Chwajoła oparty był na sarkofagu papieża Pawła VI z Watykanu, ponieważ skromność i prostota tego grobowca odpowiadały życzeniom rodziny, która chciała by był on wykonany z polskiego materiału, pozbawiony wszelkich zbędnych akcentów, bez świecących ozdób. Użycie strzegomskiego granitu zaproponował krakowski kamieniarz i jego propozycja została przyjęta, z uwagą konserwatora zabytków, który prosił o matową fakturę grobowca, dzięki czemu miał on harmonizować z pozostałymi sarkofagami w krypcie i oczywiście ta sugestia została zaakceptowana. Napisy zamiast na wierzchniej płycie znalazły się decyzją rodziny na bocznej ścianie grobowca, wykute lecz bez złoceń, a czernione matowym lakierem. Wprowadzono umieszczone na fundamencie kostki, które miały dostosować sarkofag do sąsiednich grobowców aktora Ludwika Solskiego i astronoma Tadeusza Banachiewicza. Uzgodnienie szczegółów projektu trwało jeszcze przez sobotę i niedzielę. Od poniedziałku ruszyły intensywne prace wykonawcze i montażowe. Wieczorem tego samego dnia o godz. 20.15 asystentka Czesława Miłosza, pani Agnieszka Kosińska, dostarczyła ostateczną treść napisów nagrobnych uzgodnioną z rodziną w Instytucie Czesława Miłosza. Pierwotną treść napisu: “laureat literackiej Nagrody Nobla” zmieniono na “Poeta” z uzasadnieniem, iż “wszelkie nagrody, w tym literacka Nagroda Nobla, pochodzą od ludzi, a dar bycia poetą, to dar od Boga”, o czym zdecydowała rodzina. Pod datami umieszczono łaciński napis: “Bene Quiescas” (“Odpoczywaj w pokoju”) oraz cytat z Księgi Mądrości w tłumaczeniu Czesława Miłosza “A dbałość o naukę jest Miłość”. Granitowy materiał ze Strzegomia trafił do Krakowa przekazany przez “Granit Strzegom” SA, a prace które trwały od wczesnych godzin rannych do późnej nocy wykonywali świetni fachowcy: Konrad Skowronek, Ryszard Wenc, Tadeusz Kaczor i Marcin Zimirski, pod nadzorem i kierunkiem mistrza Janusza Chwajoła, również autora koncepcji i projektu. Na miejsce w krypcie wszystkie elementy trzeba było przetransportować używając starych i sprawdzonych sposobów pracy kamieniarskiej, ze względu na zabytkowy charakter wnętrz i brak możliwości użycia dźwigów czy wózków widłowych. 25 sierpnia wieczorem sarkofag był gotowy i przygotowany do uroczystości, które miały miejsce 27 sierpnia 2004 roku z udziałem przedstawicieli władz państwowych, m.in. premiera Marka Belki, prezydenta Lecha Wałęsy, wybitnych literatów, polityków, aktorów, wydawców, osobistości życia kulturalnego, noblistów, przyjaciół poety. Uroczystościom przewodził kardynał Franciszek Macharski. Kamieniarze z firmy Janusza Chwajoła znaleźli się w wąskim gronie osób, które bezpośrednio uczestniczyły w ceremonii pogrzebowej obok kardynała Macharskiego, arcybiskupa Józefa Życińskiego, biskupa Tadeusza Pieronka oraz rodziny zmarłego. Po zamknięciu krypty przez założenie płyty nastąpiło składanie wieńców i kwiatów przez przybyłych.

• « poprz.
• nast. »