Polska jest obecnie w fazie zaawansowanych negocjacji z Unią Europejską, które w końcowym efekcie mają doprowadzić do przyjęcia naszego kraju w poczet jej członków. Rzeczpospolita Polska, podpisując w 1991 r. układ stowarzyszeniu RP ze wspólnotami europejskimi, zobowiązała się w art.74 tego układu m.in. do dostosowania polskiego systemu badań i certyfikacji do wymagań europejskich. Z zapisu wynika, że współpraca ma na celu zmniejszenie różnic w dziedzinie normalizacji i oceny zgodności wyrobów. Doprowadzi to do stosowania w tym zakresie docelowo przepisów Unii Europejskiej. Obecnie znajdujemy się w tzw. okresie przejściowym. Powinno w nim nastąpić sukcesywne wdrażane dokumentów europejskich regulujących system oceny zgodności wyrobów: dyrektyw oraz przepisów technicznych (norm). Docelowo w Polsce ma obowiązywać ustawa o ocenie zgodności uchwalona przez Sejm RP 28.04.2000 r. (Dz. U. nr 43, poz. 489). Dostosuje ona w pełni krajowy system badań i certyfikacji do rozwiązań europejskich. W okresie przejściowym, funkcjonowanie tego systemu reguluje znowelizowana ustawa o badaniach i certyfikacji.
Polski system przepisów dotyczących badań, oceny i stosowania wyrobów z kamienia naturalnego
Przepisy polskie dotyczące stosowania wyrobów budowlanych, w tym z kamieni naturalnych, zostały wprowadzone w 1968 r. Ich zmiana, zbliżająca krajowy system do uregulowań europejskich, nastąpiła w 1993 r. Uchwalone zostały w tym roku (3.04.1993 r.) ustawy o badaniach i certyfikacji oraz ustawa o normalizacji. W 1994 r. uchwalona przez parlament ustawa „prawo budowlane”, następnie znowelizowana w 1998 r., zbliżyła nasz system oceny kruszyw do uregulowań dyrektywy 89/106/EWG „Wyroby budowlane”.
Dokumenty prawne regulujące badania i certyfikację kamieni naturalnych
Podstawowe dokumenty regulujące zasady badań, oceny i znakowania wyrobów z kamienia naturalnego dopuszczonych do stosowania to ustawa z dn.7.07.1994 r. „prawo budowlane” oraz związane z tą ustawą trzy rozporządzenia wykonawcze ministra spraw wewnętrznych i Administracji. Są to:
- rozporządzenie z 5.08.1998 r w sprawie aprobat i kryteriów technicznych oraz jednostkowego stosowania wyrobów budowlanych (Dz. U. z 1998 r. nr 107, poz. 679);
- rozporządzenie z 31.07.1998 r. w sprawie systemów oceny zgodności, wzoru deklaracji zgodności oraz sposobu znakowania wyrobów budowlanych dopuszczonych do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie (Dz. U. z 1998 r. nr 113, poz. 728)
- rozporządzenie z 24.07.1998 r. w sprawie wykazu wyrobów budowlanych nie mających istotnego wpływu na spełnienie wymagań podstawowych oraz wyrobów wytwarzanych i stosowanych według uznanych zasad sztuki budowlanej (Dz. U. z 1998 r. nr 99, poz. 637).Ponadto w omawianym zakresie stosowane są również przepisy zawarte w ustawach:
- z 3.04.1993 r. o badaniach i certyfikacji;
- z 3.04.1993 r. o normalizacji. Normy Polskie obowiązujące przy ocenie wyrobów z kamienia:
- PN-84/B-01080 „Kamień dla budownictwa i drogownictwa. Podział i zastosowanie według własności fizyczno-mechanicznych”.
- PN-88/B-04120 „Kamień budowlany. Podział, pojęcia podstawowe, nazwy i określenia”.
- PN-85/B-06720 „Pobieranie próbek materiałów kamiennych zwięzłych”.
- PN-60/B-11100 „Materiały kamienne. Kostka drogowa”.
- PN-60/B-11104 „Materiały kamienne. Brukowiec”.
- PN-B-11201:1996 „Materiały kamienne. Elementy kamienne; Podokienniki zewnętrzne”.
- PN-B-11203:1996 „Materiały kamienne. Elementy kamienne; Płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych”.
- PN-B-11204:1996 „Materiały kamienne. Elementy kamienne; Płyty cokołowe zewnętrzne”.
- PN-B-11206:1996 „Materiały kamienne. Elementy kamienne; Podokienniki wewnętrzne”.
- PN-B-11207:1996 „Materiały kamienne. Elementy kamienne; Kształtki budowlane z kamieni naturalnych”,
- PN-B-11208:1996 „Materiały kamienne. Płyty posadzkowe z odpadów kamiennych”
- PN-B-11209:1996 Materiały kamienne. Kamień łupany
- PN-B-11210:1996 Materiały kamienne. Kamień łamany
- PN-B-11211:1996 Materiały kamienne. Elementy kamienne łupane do licowania ścian
- PN-B-11214:1996 Materiały kamienne. Piaskowiec do toczydeł przemysłowych
- PN-B-11212:1996 Materiały kamienne. Elementy kamienne; Płyty z konglomeratów kamiennych. Wymienione powyżej normy PN będą sukcesywnie zastępowane przez postanowienia norm europejskich EN. Postęp prac normalizacyjnych w europejskim Komitecie Technicznym CEN/TC 246 „Kamień naturalny” wskazuje, że pierwsze normy EN zostaną przyjęte do stosowania w naszym kraju w 2003 r. Zakończenie wdrażania postanowień tych norm do PN przewiduje się na koniec 2004 r.
Zasady badania i certyfikacji jako systemu dopuszczania wyrobów z kamienia do stosowania w budownictwie.
Ustawa Prawo budowlane jest podstawowym dokumentem ustalającym zasady, jakie muszą spełnić wyroby budowlane, a więc i kamienie naturalne, aby mogły być dopuszczone do obrotu i stosowania w budownictwie.Artykuł 10 ustawy podaje, że przy wykonywaniu robót budowlanych należy stosować wyroby o właściwościach użytkowych umożliwiających prawidłowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym spełnienie wymagań podstawowych (zgodnie z Dyrektywą 89/106/EWG „Wyroby Budowlane”), tzn. dopuszczone do stosowania. Zgodnie z cytowanym artykułem, za dopuszczone do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie uznane są:
1.Wyroby z kamieni naturalnych, właściwie oznaczone, dla których wydano:
- certyfikat zgodności lub deklarację zgodności producenta z Polską Normą lub aprobatą techniczną.
2.Wyroby z kamienia naturalnego umieszczone w wykazie wyrobów nie mających istotnego wpływu na spełnienie wymagań podstawowych oraz wyrobów wytwarzanych i stosowanych według tradycyjnie znanych zasad sztuki budowlanej. Dopuszczone do jednostkowego stosowania w konkretnym obiekcie budowlanym mogą być wyroby (w tym kamienie naturalne) wykonane według indywidualnej dokumentacji technicznej, sporządzonej przez projektanta obiektu lub z nim uzgodnionej. Dla tych wyrobów dostawca powinien wydać oświadczenie wskazujące, że jest zapewniona zgodność wyrobu z tą dokumentacją oraz z przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami.
- Certyfikat zgodności z PN wydaje na podstawie badań pełnych wykonanych w laboratorium akredytowanym przez PCBC, zgodnie z obowiązującą procedurą, jednostka certyfikacyjna, notyfikowana przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji
- Deklarację zgodności z Polską Normą wydaje producent na własną odpowiedzialność, na podstawie wyników badań pełnych (uwzględniając bieżące wyniki badań niepełnych), zgodnie z odnośną normą przedmiotową na dany wyrób z kamienia. Wzór deklaracji zgodności podany jest w PN-EN 45014 lub w rozporządzeniu z dn.31.07.1998 r. (Dz.U. nr 113. poz.728). Zgodnie z powyższym rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji wyroby z kamienia naturalnego spełniające wymagania PN - co potwierdzone zostało certyfikatem lub deklaracją zgodności - powinny być oznakowane przez producenta znakiem „B” (tzw. budowlanym). Producent, którego wyrób z kamienia uzyskał certyfikat zgodności z PN, może ubiegać się w uprawnionej jednostce o oznaczenie swoich wyrobów znakiem zgodności z Polską Normą „PN”. Jest on traktowany jako znak promocyjny, potwierdzający jakość wyrobu i może być porównywany ze znakiem „CE” funkcjonującym w Unii Europejskiej. Podane powyżej zasady dotyczą również w całej rozciągłości wyrobów importowanych. W tym przypadku, deklarację zgodności wyrobu może wydać producent po przeprowadzeniu jego badań zgodnie z właściwą Polską Normą. W przypadku certyfikatu zgodności wyrobu z PN, powinien on być potwierdzony przez właściwą polską jednostkę certyfikującą.
- Aprobatą techniczną objęte są tylko wyroby nowe, dla których nie opracowano Polskiej Normy. Obecnie wszystkie rodzaje wyrobów z kamienia naturalnego produkowane w Polsce objęte są wymaganiami PN.
- W wykazie wyrobów nie mających istotnego wpływu na spełnienie wymagań podstawowych oraz wyrobów wytwarzanych i stosowanych według tradycyjnie znanych zasad sztuki budowlanej, jako załączniku do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 24.07.1998 r, (Dz.U. nr 99, poz. 637), umieszczone są:
- elementy ścienne kamienne - z wyjątkiem elementów stosowanych w ścianach pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi (od strony wewnętrznej),
- elementy budowlane kamienne obrobione - z wyjątkiem elementów stosowanych
- pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi,
- brukowiec,
- kostka drogowa,
- krawężniki.
Przepis ten jest powszechnie krytykowany, gdyż jest niezgodny z prawodawstwem europejskim. Pomimo spełnienia przez producenta opisanych powyżej zasad dopuszczających wyrób do stosowania w budownictwie, odbiorca każdorazowo ma prawo zażądać przekazania mu wyników badań pełnych kamieni, wraz z jego oceną wydaną przez uprawnioną jednostkę krajową.
Rys. 1. Krajowy system dopuszczania wyrobów z kamienia do obrotu i stosowania. Do czasu przyjęcia przez Polskę do stosowania wszystkich norm europejskich zawierających wymagania i badania wyroby z kamienia naturalnego powinny spełniać wymagania dotychczas obowiązujących Polskich Norm. Zasady dopuszczenia wyrobów z kamienia do obrotu i stosowania reguluje ustawa Prawo budowlane oraz rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy, wymienione w artykule.
Skorzystaj z naszej prenumeraty.
Zamów całoroczną prenumeratę Świata Kamienia!
45-837 Opole, ul. Wspólna 26 woj. Opolskie Tel. +48 77 402 41 70 Biuro reklamy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. Redakcja: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. |