Świat Kamienia Czytelnia Świat Kamienia rocznik 2004 Świat Kamienia nr30 Wrzesień 2004U podnóża Wawelu nad Wisłą powstał nowoczesny, najwyższej klasy hotel. Jakkolwiek opinie architektów i historyków sztuki na temat lokalizacji budynku oraz jego walorów architektonicznych są podzielone, to jednak zastosowanie kamienia do wystroju wnętrz i na elewacji w tym obiekcie zasługuje na uwagę. We współczesnej architekturze specjalnego znaczenia nabrało świadome operowanie kontrastami w dziedzinie faktury i koloru. Uzyskanie tych efektów w kamieniu zależy w decydującej mierze od właściwie dobranych rodzajów surowca. W projektowaniu oraz w wykonaniu elewacji i wystroju wnętrz hotelu „Sheraton” uwarunkowania te umiejętnie wykorzystano. Efekt kolorystyczny posadzek we wnętrzach oparto na silnych kontrastach, na operowaniu kolorami mocnymi i zdecydowanymi, które osiągnięto stosując marmur hiszpański (420 metrów kwadratowych) Roi Alicante (Rojo Alicante) barwy czerwonej z białymi smugami i plamami oraz kremowy - w odcieniu białym - marmur egipski New Crema (300 metrów kwadratowych). Płytom posadzkowym nadano fakturę antyczną, co również wywiera wpływ na estetyczny wygląd i na lepsze ich stonowanie. Wzór posadzki oparto na układzie geometrycznym płyt kwadratowych i prostokątnych o zróżnicowanej wielkości. Taki dobór barw i kształtów daje wrażenie eleganckiego dywanu o interesującym wzorze. Elewacje frontową od strony Wisły wykonano z niemieckiego piaskowca Wustenzeller o jednolitej mocnej barwie czerwonej w połączeniu ze szkłem. Zastosowano płyty szlifowane o wymiarach 115x80x4cm w ilości 1000 metrów kwadratowych. Elewacje boczne wykonano z granitu Strzegom ze złoża Grabina barwy jasnoszarej z odcieniem seledynowym z płyt szlifowanych o wymiarach 110x80x3cm w ilości 1350 metrów kwadratowych. Cokoły i obramowania okien wykonano z piaskowca Wartowice barwy żółtej w fakturze szlifowanej w ilości 200 metrów kwadratowych. Na schody wejściowe użyto granitu Strzegom w ilości 50 metrów kwadratowych. Schody wykonano w konstrukcji okładzinowej. Oblicówkę kamienną elewacji zamontowano według współczesnej technologii na kotwach ze stali nierdzewnej. Elewacja jest przewietrzana, pomiędzy płytę kamienną a warstwą izolacji termicznej jest pustka powietrzna, która ułatwia odprowadzanie wilgoci zawartej w ścianie i spełnia w ten sposób wraz z otwartymi spoinami wentylującymi również funkcję termoizolacyjną. Intensywna barwa czerwona elewacji frontowej w połączeniu ze szkłem harmonizuje z otoczeniem i wpisuje się w kolorystykę wawelskich murów. Całość prac kamieniarskich wykonała firma Hofmann Polska.
Finlandia od zarania swych dziejów znajdowała się pod wpływem kultury wschodniej (Bizancjum i Nowogród)i 
zachodniej (Szwecja), co odcisnęło swe piętno również na kształcie jej architektury. Niestety, niewiele obiektów historycznych dotrwało do czasów współczesnych, czego przyczyny należy upatrywać w powszechnie stosowanym dawniej drewnie, jako materiale budowlanym, z powodu którego łatwo padały one ofiarą czerwonego kura. Przetrwały jedynie budowle kamienne i murowane. Architektoniczne style Europy docierały do Finlandii od średniowiecza ulegając przeobrażeniu pod wpływem tutejszej tradycji i lokalnych gustów estetycznych. Do największych i najsłynniejszych zabytków architektonicznych fińskiego średniowiecza należą zamek i katedra w Turku. Pierwsze kościoły kamienne powstały w krainie tysiąca jezior około 1300 roku. Charakterystycznym przykładem tego rodzaju budownictwa jest XV-wieczny kościół w Tyrvää. Jednak architektoniczny krajobraz Finlandii kształtowało budownictwo wiejskie, wznoszone z masywnych pni drzewnych, proste w formie, niskie, kryte dachem o małym spadku. Do tradycji należy zgrupowanie budynków mieszkalnych, gospodar-czych i sauny wokół prostokątnego dziedzińca. W architekturze współczesnej Finlandii znajdujemy pewną kontynuację tej tradycji, przejawiającą się w dążeniu do kształtowania niewielkich, zamkniętych przestrzeni, dziedzińca czy patia wewnętrznego. Po dość krótkim okresie panowania eklektyzmu w architekturze Finlandii, wraz z rosnącą świadomością narodową, do głosu doszedł narodowy romantyzm, cechujący się stosowaniem dużych płaszczyzn muru o naturalnej, silnej w wyrazie fakturze zewnętrznej, a także rodzimej ornamentyki opartej na motywach zwierzęco-roślinnych. Ścisła współpraca architektów z plastykami, która się wówczas nawiązała trwa do dziś. Równolegle do romantycznego nurtu narodowego istniał też kierunek o bardziej międzynarodowym charakterze. Znany teoretyk G. Strengell w 1901 roku postulował stosowanie prostych materiałów i niezakłamanej konstrukcji, kształtowanie budynku od wewnątrz, co w jego zamyśle miało prowdzić do zaniku symetrii i dyktatu piękna przez konstrukcję. Artykuł ten stanowił dojrzałe sformułowanie programu funkcjonalizmu, wyprzedzając jego urzeczywistnienie o ćwierć wieku. Nowa architektura, której nadano uproszczoną nazwę funkcjonalizmu, dotarła do Finlandii około 1927 roku. Kierunek ten szybko znalazł wielu zwolenników. Jego założenia oparte były na ideach międzynarodowego modernizmu głoszących demokrację, kolektywizację oraz hasła propagujące seryjną, tanią produkcję przemysłową. Pierwszym przejawem nowego kierunku była wystawa związana z obchodami 700-lecia miasta Turku. W końcu lat trzydziestych nastąpił zmierzch tzw. heroicznego okresu funkcjonalizmu, nasila się krytyczny stosunek wobec jego rygorystycznych wymogów, występuje znużenie obowiązującymi kanonami mody architektonicznej. W tej sytuacji szczególna rola przypada wzniesionej w latach 1939-1941 cmentarnej kaplicy Zmartwychwstania w Turku wg projektu E. Bryggmana. W latach czterdziestych wywrze ona duży wpływ na kształtowanie się tzw. funkcjonalizmu romantycznego. Charakterystyczne jej cechy, takie jak: znakomite wtopienie w otaczający krajobraz, powiązanie wnętrza z przyrodą, subtelność detalu, użycie drewna i mosiądzu oraz złagodzenie konturów i form, staną się właściwe dla tej nowej konwencji funkcjonalizmu. Architektura nowoczesna tego okresu operuje nowymi materiałami budowlanymi oraz szerszym wachlarzem form. Kompozycja budynków staje się swobodniejsza przy równoczesnym, czytelniejszym nawet aniżeli w obiektach z lat trzydziestych, rozgraniczeniu poszczególnych funkcji. Twórczość architektów fińskich znana jest daleko poza granicami kraju. Intensywnie rozwija się ruch budowlany, szczególnie w wielkomiejskim zespole Helsinek. Na 
zachód od stolicy powstaje pięć wielkich miast satelitarnych, m.in. Espoo. Kościół Temppeliaukio to jedna z wielu atrakcji turystycznych Helsinek, gdzie znajduje się wiele obiektów sakralnych. Światowy rozgłos uzyskał niezwykle oryginalny kościół Temppeliaukio, tzw. skalny. Projektanci, bracia Timo i Tuomo Suomalainen, laureaci zorganizowanego uprzednio konkursu, zaproponowali wykucie wnętrza kościoła w skalnym wzgórzu. Panujący tu nastrój przypomina wnętrza katakumb, w których zbierali się pierwsi chrześcijanie. Skontrastowanie swobodnych, z wyczuciem rzeźbionych ścian z lekką, oderwaną od skał kopułą dało znakomity efekt plastyczny. Świetna akustyka kościoła pozwala na organizowanie koncertów organowych i kameralnych. Wykuta w granitowej skale luterańska świątynia została oddana do użytku w 1969 roku. Z zewnątrz granit, właściwie zupełnie niepozorna góra, wnętrze olśniewające blaskiem świec i wpadającymi przez oszklony dach promieniami, absolutnie perfekcyjna akustyka. Kościół zlokalizowany jest dwa bloki na zachód od Muzeum Narodowego w dzielnicy Töölö na zachód od Mannerheimintie. Dach zamknięty szkłem (światło pada przez specjalnie zaprojektowane szyby, jest ich w sumie 180) oraz pokryciem miedzianym. Niewątpliwie dominującym obiektem stolicy Finlandii jest zrealizowany w latach 1967-1971 gmach koncertowo-kongresowy, zwany popularnie Finlandia Talo. Jest on pierwszym ukończonym obiektem zaprojektowanym w latach 1959-1964 przez Alvar Aalto w śródmiejskim centrum Helsinek. Głównym akcentem przestrzennym Finlandia Talo jest wyniesiona bryła dużej sali koncertowej.Jej rzeźbiarska forma, podkreślona w nocy światłem reflektorów, jest dominatą śródmieścia Helsinek. Biel carraryjskiego marmuru, skontrastowana z czernią granitu, tworzy w zestawieniu z kolorami nieba, wody i zieleni znakomitą kompozycję. Biały marmur zastosował Aalto również we wnętrzu głównej sali, łącząc go z ciemnymi płaszczyznami rzeźbiarsko potraktowanych fragmentów ścian z giętych elementów drewnianych.
Śmierć Czesława Miłosza, wybitnego poety, myśliciela, którego klasę określa literackaNagroda Nobla, stała się 
przyczynkiem do zaistnienia medialnego kamieniarzy. Ceremonię pogrzebową poprzedziły przygotowania związane ze znalezieniem odpowiedniego miejsca pochówku i wykonaniem kamiennego sarkofagu. Ostatecznie “książę poetów”, jak nazwał Miłosza w swoim pożegnalnym przemówieniu prezydent miasta Kraków prof. Jacek Majchrowski, spoczął w krypcie zasłużonych klasztoru oo. Paulinów na Skałce. Na wykonawcę sarkofagu zaproponowano Janusza Chwajoła, mistrza kamieniarskiego, który na branżowym rynku działa już od 1972 roku. Pracownię artystyczno-kamieniarską założył jego ojciec Bronisław w roku 1960. Powstało w niej wiele prac, które były realizowane dla tak znanych postaci jak twórca Piwnicy pod Baranami Piotr Skrzynecki, honorowy prezes PSL Edward Kaleta, taternik Janusz Śmiałek, poetka Eugenia Basara Lipiec, rotmistrz Edward Romanowski, król kurkowy Roman Kamecki i innych. W czwartek, 19 sierpnia 2004 roku, w czasie spotkania w magistracie krakowskim prezydenta Krakowa prof. Jacka Majchrowskiego, przeora klasztoru oo. Paulinów na Skałce prof. Andrzeja Napiórkowskiego i rodziny poety, syna Antoniego i jego żony Joanny, zapadła decyzja o pochowaniu polskiego noblisty w krypcie zasłużonych w panteonie narodowym u oo. Paulinów. Również w trakcie tego spotkania Joanna Rayska-Miłosz poinformowała zobowiązaniu się amerykańskich kamieniarzy do wykonania grobowca dla Czesława Miłosza. Ale jeszcze tego samego dnia prezydent miasta w “Tematach dnia” telewizji krakowskiej powiedział, że w Polsce są kamieniarze zdolni wykonać w pozostałym do pogrzebu czasie sarkofag dla Czesława Miłosza. W piątek rano dyrektor krakowskiego magistratu Andrzej Kulig zwrócił się z zapytaniem do Janusza Chwajoła czy podejmie się wykonania odpowiedniego sarkofagu dla słynnego zmarłego poety i otrzymał potwierdzającą odpowiedź. Już o dwunastej w południe tego samego dnia na Skałce odbyło się spotkanie robocze w magistracie, w czasie którego uzgodniono termin, formę, a także materiał, z jakiego miałby być wykonany grobowiec. Projekt przedstawiony na spotkaniu przez Janusza Chwajoła oparty był na sarkofagu papieża Pawła VI z Watykanu, ponieważ skromność i prostota tego grobowca odpowiadały życzeniom rodziny, która chciała by był on wykonany z polskiego materiału, pozbawiony wszelkich zbędnych akcentów, bez świecących ozdób. Użycie strzegomskiego granitu zaproponował krakowski kamieniarz i jego propozycja została przyjęta, z uwagą konserwatora zabytków, który prosił o matową fakturę grobowca, dzięki czemu miał on harmonizować z pozostałymi sarkofagami w krypcie i oczywiście ta sugestia została zaakceptowana. Napisy zamiast na wierzchniej płycie znalazły się decyzją rodziny na bocznej ścianie grobowca, wykute lecz bez złoceń, a czernione matowym lakierem. Wprowadzono umieszczone na fundamencie kostki, które miały dostosować sarkofag do sąsiednich grobowców aktora Ludwika Solskiego i astronoma Tadeusza Banachiewicza. Uzgodnienie szczegółów projektu trwało jeszcze przez sobotę i niedzielę. Od poniedziałku ruszyły intensywne prace wykonawcze i montażowe. Wieczorem tego samego dnia o godz. 20.15 asystentka Czesława Miłosza, pani Agnieszka Kosińska, dostarczyła ostateczną treść napisów nagrobnych uzgodnioną z rodziną w Instytucie Czesława Miłosza. Pierwotną treść napisu: “laureat literackiej Nagrody Nobla” zmieniono na “Poeta” z uzasadnieniem, iż “wszelkie nagrody, w tym literacka Nagroda Nobla, pochodzą od ludzi, a dar bycia poetą, to dar od Boga”, o czym zdecydowała rodzina. Pod datami umieszczono łaciński napis: “Bene Quiescas” (“Odpoczywaj w pokoju”) oraz cytat z Księgi Mądrości w tłumaczeniu Czesława Miłosza “A dbałość o naukę jest Miłość”. Granitowy materiał ze Strzegomia trafił do Krakowa przekazany przez “Granit Strzegom” SA, a prace które trwały od wczesnych godzin rannych do późnej nocy wykonywali świetni fachowcy: Konrad Skowronek, Ryszard Wenc, Tadeusz Kaczor i Marcin Zimirski, pod nadzorem i kierunkiem mistrza Janusza Chwajoła, również autora koncepcji i projektu. Na miejsce w krypcie wszystkie elementy trzeba było przetransportować używając starych i sprawdzonych sposobów pracy kamieniarskiej, ze względu na zabytkowy charakter wnętrz i brak możliwości użycia dźwigów czy wózków widłowych. 25 sierpnia wieczorem sarkofag był gotowy i przygotowany do uroczystości, które miały miejsce 27 sierpnia 2004 roku z udziałem przedstawicieli władz państwowych, m.in. premiera Marka Belki, prezydenta Lecha Wałęsy, wybitnych literatów, polityków, aktorów, wydawców, osobistości życia kulturalnego, noblistów, przyjaciół poety. Uroczystościom przewodził kardynał Franciszek Macharski. Kamieniarze z firmy Janusza Chwajoła znaleźli się w wąskim gronie osób, które bezpośrednio uczestniczyły w ceremonii pogrzebowej obok kardynała Macharskiego, arcybiskupa Józefa Życińskiego, biskupa Tadeusza Pieronka oraz rodziny zmarłego. Po zamknięciu krypty przez założenie płyty nastąpiło składanie wieńców i kwiatów przez przybyłych.
Skorzystaj z naszej prenumeraty.
Zamów całoroczną prenumeratę Świata Kamienia!
| 45-837 Opole, ul. Wspólna 26 woj. Opolskie Tel. +48 77 402 41 70 Biuro reklamy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. Redakcja: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. |
