Portugalia a Unia Europejska

Portugalia wstąpiła do Unii Europejskiej wraz z Hiszpanią w roku 1986, stając się jej dwunastym członkiem. Od roku 1989 została objęta programem QCA (Cadre Communautaire d´Appui, określenie to stosowane jest w żargonie UE), co pozwoliło jej na korzystanie z rozmaitych funduszy przy finansowaniu inwestycji, których celem jest dostosowanie poziomu gospodarczego tego kraju do standardów obowiązujących w Unii. Obecnie Portugalia korzysta już z trzeciej edycji tego programu, obejmującego lata 2000-2006. Poprzednia, rozpoczęta jeszcze w roku 1993 a zakończona w 1999, przyczyniła się do utworzenia funduszu spójności (włączonego do tzw. pakietu Delors), który umożliwił podwojenie ilości transferów pieniędzy pomocowych w porównaniu z pierwszą edycją programu. Ogólna wartość funduszu w ramach trzeciej edycji programu wynosi 23 mln euro, pieniądze te mają wspomóc inwestycje publiczne, przewidywane na poziomie 36 mln euro. Przewidziano je do inwestycji w infrastrukturę 67%, ożywienie prywatnych inwestycji 15% oraz w udoskonalanie kwalifikacji zasobów ludzkich 17%. Kiedy Portugalia wstępowała w poczet państw UE, wówczas jeszcze do EEC, dochód na głowę określany unijnym indeksem wynosił 55, podczas gdy średnia członkowska państw Unii wynosiła 100. W roku 2001 indeks ten osiągnął poziom 72. Od tego momentu indeks wahał się w stosunku do średniej europejskiej (przed poszerzeniem UE w dniu 1 maja 2004 roku), a związane to było z wyczerpaniem starych rozwiązań związanych z rozwojem ekonomicznym oraz brakiem nowych reform.Przemysł kamienia naturalnego w programie QCA Wspomniany program pomocowy QCA zorganizowano w ramach tzw. programów sektorowych. Druga edycja obejmowała specyficzny program dla sektora przemysłowego (zwanego PEDIP), który miał za zadanie poprawienie wydajności portugalskiego przemysłu. Program te obejmował swoim zasięgiem portugalskie kamieniarstwo, które uznano za bardzo istotny element gospodarki kraju, zważywszy na jego możliwości eksportowe. W ramach programu PEDIP firmy kamieniarskie uzyskały możliwość zmodernizowania swojego zaplecza technologicznego. Dofinansowania pozwalały na całkowitą realizację podejmowanych inwestycji lub też umożliwiały uzyskanie koniecznych nisko oprocentowanych kredytów (należy wspomnieć tutaj, że stopy procentowe przed reformą monetarną i związaną z nią zmianą waluty na euro były w Portugalii bardzo wysokie). Znacząca część funduszy przeznaczona została również na poprawienie warunków, w jakich przedsiębiorstwa funkcjonują, a zatem zwrócono uwagę na zaplecze technologiczne i jakość infrastruktury. To właśnie wówczas powstał CEVALOR, prywatno-publiczna organizacja zajmująca się sektorem kamienia naturalnego. Na siedzibę organizacji, powstałej by usprawnić między innymi uzyskiwanie funduszy unijnych, wybrano główne centrum wydobywcze marmuru, region Borba, około 180 kilometrów od Lizbony. CEVALOR wyspecjalizował się w podnoszeniu kwalifikacji pracowników, umożliwił stworzenie profesjonalnego programu edukacyjnego dla krajowego kamieniarstwa, pozwolił na korzystanie z porad w zakresie stosowanej technologii: jej ewaluacji, procesu pozyskiwania kamienia w kopalniach, ekologii, programów BHP. Dodatkowo CEVALOR utworzył laboratorium, w którym można przeprowadzać badania kamieni naturalnych. Wszystkie te działania związane były z inwestycjami na łączną kwotę dwóch milionów euro, z czego 25% pokryli członkowie organizacji, a resztę dołożyła unia, głównie z funduszów przyznawanych w ramach PEDIP. Sami członkowie organizacji skorzystali indywidualnie z funduszu PEDIP realizując kilka własnych projektów. W tym samym czasie (lata 1993-99) przemysł otrzymał mocne wsparcie w celu poprawy funkcjonowania w zakresie ochrony środowiska. Powstała umowa pomiędzy zadeklarowanymi firmami oraz odpowiednimi władzami, która miała na celu osiągnięcie wyznaczonych w umowie celów związanych z ochroną środowiska, takich jak zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, redukcja hałasu, poprawienie gospodarki odpadami poprodukcyjnymi i ich utylizacją, rekultywacja terenu po zakończeniu eksploatacji kopalń. Poczyniono też pierwsze kroki w zakresie wdrażania systemów jakości. Przed przystąpieniem Portugalii do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, największą bolączką tego kraju była słaba infrastruktura, dlatego też większą część unijnych pieniędzy skierowano na inwestycje związane z budową dróg, usprawnieniem połączeń kolejowych, transportu miejskiego, poprawieniem warunków funkcjonowania portów i transportu lotniczego. Wszystkie te działania oddziaływały pozytywnie na poprawę funkcjonowania przedsiębiorstw należących do przemysłu kamieniarskiego poprzez zwiększenie zapotrzebowania na materiał kamienny. Zapotrzebowanie to zwiększone zostało poprzez dodatkowe inwestycje możliwe dzięki dotacjom unijnym, a także na skutek niższych kosztów transportu dzięki usprawnionej sieci dróg. Podczas trwania programu placówki naukowe, badawcze oraz Cevalor uczestniczyli w kilku projektach badawczych związanych z przemysłem kamienia naturalnego. Dzięki nim udało się wyraźnie poprawić umiejętności kadr menedżerskich firm kamieniarskich. Warto podkreślić, iż Cevalor jako organizacja wspierająca kamieniarstwo w Portugalii, nawiązała kontakty międzynarodowe chociażby przy okazji działającej sieci OSNET. Obecnie w związku z przystąpieniem nowych krajów do Unii Europejskiej rozszerza swoją działalność również na Polskę.Portugalia w perspektywie roku 2006Obecnie Portugalia korzysta z trzeciej edycji programu QCA, który przewidziany jest na lata 2001-2006. Ukierunkowany został na poprawę funkcjonowania poszczególnych przedsiębiorstw i podejmowane przez nie działania ekonomiczne. Swym zakresem zorientowany jest na przemysł, energetykę, turystykę, handel, budownictwo. Wsparcie dotyczy głównie projektów biznesowych kierowanych przez poszczególne przedsiębiorstwa jak również środowiska biznesowe, w których przedsiębiorstwa funkcjonują. Kwota dostępnych pieniędzy nie zmieniła się w stosunku do drugiej edycji, zmieniono tylko zasady ich przyznawania. Obecnie inwestycja w dany projekt musi być sprawdzona również ze względu na jej rezultaty i przeanali-zowana przez bank. Wcześniej taka analiza wykonywana była przez jednostkę raportującą do ministerstwa i dotyczyła tylko samej inwestycji, a nie jej rezultatów. Obecne projekty podlegają sprawdzeniu również po ich zakończeniu w celu kontroli czy zostały spełnione założenia projektu. Wpływ UE na portugalskie kamieniarstwoWstąpienie Portugalii do struktur Unii Europejskiej nie miało bezpośredniego wpływu na dostęp państw Unii do tutejszego kamienia. Portugalski przemysł kamieniarski przygotował się do zjednoczenia z UE znacznie wcześniej i nim doszło do tego historycznego momentu eksportował do państw Unii ponad 90% wydobywanych granitów, 60% marmurów oraz 75% łupka. 35% eksportu marmurów kierowanych jest do państw środkowego wschodu oraz Azji. Z kolei wprowadzenie wspólnej waluty miało ogromny wpływ na konkurencyjność przemysłu szczególnie w ostatnich dwóch latach, kiedy euro znacznie zwiększyło swoją wartość w stosunku do dolara. Najważniejsze jednak zmiany związane z członkostwem w Unii to bardzo restrykcyjne regulacje dotyczące środowiska naturalnego, które sformułowano w formie praw dotyczących funkcjonowania kopalń w październiku 2001 roku.

• « poprz.
• nast. »