Schody samonośne

Systemy schodów samonośnych są rozpowszechniane w Polsce od roku 1990. Aktualnie liczba montażów tych oryginalnych rozwiązań jest już na tyle duża, że stanowi dla wielu rzemieślników istotny składnik portfela zleceń. Ich zaletą jest cena, pomniejszona w stosunku do rozwiązań tradycyjnych, ponieważ odpadają koszty związane z wykonaniem szalunku i odlewaniem konwencjonalnych konstrukcji betonowych. Ponadto systemy schodów łatwiej dopasowuje się do gustów niż inne formy. We współczesnej architekturze wnętrz również forma poręczy odgrywa dużą rolę w ogólnej koncepcji domu obok obecnie powszechnych materiałów, jak np. kamień lub drewno. Schody samonośne pozwalają na otwieranie przestrzeni - nie przeszkadzają już brakujące ścianki stopni i betonowe rampy. Niezaprzeczalnym walorem estetycznym takich schodów są filigranowy wygląd i wysoka stabilność. Przestrzenna otwartość zamiast zamkniętych skrzynek tworzy z systemu schodów elegancki element twórczy. Oryginalne rozwiązania, jak np. schody kręcone łączące dwa piętra wewnątrz jednego mieszkania nie tylko oszczędzają miejsce, lecz są także bardzo dekoracyjne.

Ogólne założenia

Inaczej niż w przypadku prefabrykowanych schodów betonowych, przy  tworzeniu schodów samonośnych kamieniarz jest w pełni odpowiedzialny za statykę swojego dzieła. W Niemczech, ojczyźnie schodów systemowych, w celu właściwego wykonania schodów zleceniodawca i nadzór budowlany muszą posiadać zezwolenie budowlane na stosowany system. Koszty takiej kontroli są bardzo wysokie, dlatego należy koniecznie stosować tylko prefabrykaty dopuszczone przez nadzór budowlany. Możliwość zastosowania systemu schodów samonośnych została udokumentowana zezwoleniem budowlanym. Obowiązuje to zarówno dla części stalowych - ściągi i trzpienie - jak i dla materiałów okładzinowych. Znakiem takiej ostrożności jest w Niemczech znak Ü. Obok numeru dopuszczenia musi zostać zawsze podana klasa wytrzymałości i grubość materiału, z którego wykonane są stopnie oraz nadzorująca instytucja (widoczna w znaku Ü). Dla trzpieni musi zostać odciśnięty zawsze identyfikator producentów, np. Thumm & Co = TD. Dane materiału istotne dla obliczenia nośności konstrukcji muszą zostać udokumentowane przez producenta materiału okładzinowego z zezwolenia budowlanego. Sklejanie niewymiarowych płyt musi odpowiadać zezwoleniu. Oprócz materiałów klejących i uzbrojenia włóknami szklanymi sprawdza się także wytrzymałość połączenia poprzez kontrolę własną i obcą. Dowody dostawy muszą wykazywać również znak Ü. Magna Naturstein w Loitsche  (koło Magdeburga) jest jednym z niewielu zakładów w Niemczech, które posiadają odpowiednie zezwolenia.

Systemy schodów trzpieniowych

System schodów trzpieniowych WE1 powstał pierwotnie ze zbrojonego bloku betonowego, jest najstarszym wariantem systemów schodów wspornikowych. Zamocowanie do ściany następuje bezpośrednio przez wyfrezowanie połączenia na wpust, w który stopień schodów zostaje wpuszczony i zamocowany na zaprawie. Jako najmniejszą głębokość wpustu w ścianie podaje się zgodnie z DIN 18069 min. 7 cm. Dużą wadą tego systemu jest brakująca lub bardzo droga izolacja wygłuszająca odgłos stawiania kroków. Poprzez rozwój systemu WE2 (dwa trzpienie i po jednej kotwie ściennej) zredukowane zostały koszty robocizny montażu. Kosztowne kucie w murze zostało drastycznie ograniczone. W roku 1972 Schaufele & Thumm opracowali klejone (3 + 3) stopnie z kamienia naturalnego. Pierwsze dopuszczenie nastąpiło na zasadzie próby, ponieważ fachowcy nie mogli sobie wyobrazić, iż zbrojenie z włókien szklanych może być tak dobre, jak stopnie schodów betonowych zbrojonych stalą. Kosztowne prace szlifierskie i szpachlowanie, które były nieuniknione w przypadku betonu zbrojonego stalą, nie występowały w przypadku kamienia naturalnego. Czas pomiędzy pobraniem obmiaru i montażu skrócił się drastycznie. Stopnie betonowe były zdatne do zamontowania po 28 dniach od ich wykonania (odlew). Fachowo sklejony kamień naturalny może zostać zamontowany bezpośrednio po jego wykonaniu. Początek lat 80. przyniósł wraz z nośnymi schodami samonośnymi, sztywnymi, na skręcanie, następny skok rozwojowy, ponownie z firmy Thumm. W przypadku tych stopni potrzebne były jedynie nieliczne kotwy ścienne (3-4). Poza tym koszty montażu zostały drastycznie zredukowane. Przy użyciu tego systemu jest możliwe mostkowanie luk w ścianie do 1,35 m bez dodatkowych podpór. Szczególna zaleta polega na korzystnej cenowo możliwości spełnienia zaleceń dotyczących izolacji dźwiękowej, ponieważ strefy styku przenoszące dźwięk zostały również zminimalizowane. Najnowszy trend w budowie schodów podąża w kierunku zwiększonej lekkości i jeszcze szybszego montażu. Służące temu trzpienie są uszeregowane przegubowo i mają już zintegrowane kołpaki tłumiące dźwięk. Dzięki gotowym prefabrykatom montaż schodów w domach nie nastręcza żadnych trudności. Istotną cechą schodów samonośnych jest aktywna ochrona ogniowa. Próby ognioodporności (F30) schodów z kamienia naturalnego uzyskały pozytywny wynik. Podobnie jest z ochroną przeciwdźwiękową, którą określa norma DIN 4109 - schody otrzymują zgodność z jej wymaganiami bez problemu poprzez tłumiki na kotwach ściennych. Również połączenie końcowe z podestami lub stopniami początkowymi nie stanowi dziś już problemu. W odróżnieniu od schodów konwencjonalnych pod wpływem stałego obciążenia nie występuje częściowe obniżenie powstałe w wyniku zgniecionych materiałów izolacyjnych. Szczególną formą są schody kręte, które tak jak wszystkie przedstawione systemy schodów muszą być budowane również z elementów dopuszczonych i sprawdzonych. Najważniejszą zaletą tego rodzaju zabudowy jest oszczędność miejsca. Obok materiałów, ustylizowania stopni i trzpieni, znakiem czasu jest poręcz. W latach 70. i 80. popularne było kute żelazo i poręcze o masywnym wyglądzie, obecne trendy wskazują na  lekkość i chłodną elegancję. Zapewniają ją innowacyjne rozwiązania z zastosowaniem akrylu które są drogie, ale cieszą się rosnącym uznaniem. Duże znaczenie ma także wielobarwność uzyskana poprzez różnorakie metale.

Produkcja schodów

Obmiar schodów samonośnych jest stosunkowo prosty. Wymiary surowej budowy przenoszone są na rysunek a następnie przesyłane do producenta trzpieni, który za niewielką opłatą sporządza również szablony do wykonania stopni. Dobór trzpieni i obliczenia statyczne mogą zostać przeprowadzone również przez producentów.

Montaż

Wiedzę fachową i instrukcje o budowie schodów przekazuje firma Thumm na odpowiednich szkoleniach. Do kotew ściennych potrzebna jest najczęściej tylko wiertnica (d=56 mm). Do betonu wystarczą odpowiednie kotwy i dopuszczone do tego kołki rozporowe.

• « poprz.
• nast. »