Współcześnie po kaszubsku

Jednym z ośrodków kamieniarstwa w Polsce jest bez wątpienia rejon Trójmiasta, gdzie ulokowały swe siedziby firmy o zaskakującym potencjale, tak koncepcyjnym jak i wykonawczym. Jest więc tu wiele dowodów wysokiego kunsztu kamieniarskiego, czemu sprzyja obecny na Wybrzeżu kapitał krajowy i zagraniczny. Inwestorzy lokujący w Trójmieściu i okolicach swoje pieniądze z uwagi na atrakcyjność tej nadmorskiej aglomeracji wynikającej z jej wysokich walorów turystycznych czy wypoczynkowych, a pewnie i snobistycznych ciągot, nierzadko folgują swojej fantazji tworząc obiekty o swoistej urodzie i niespotykanych w innych częściach kraju walorach estetycznych. Zjawisko to w sumie składa się na niepowtarzalność tutejszej architektury, jej klimat i moc przyciągania, co jest doświadczeniem wielu przybywających nad morze osób z oddalonych rejonów kraju, a także licznie ściągających tu gości z zagranicy. Prezentowany obiekt o miło brzmiącej nazwie Villa Roztoka nie jest umiejscowiony w przestrzeni pozwalającej na codzienne obcowanie z widokiem morza, ale mimo usytuowania w jednej z zamożnych dzielnic Trójmiasta, dzięki swemu wyjątkowemu uformowaniu oraz otaczającej go przestrzeni ogrodu, stanowi miejsce, z którego wychodzi się z żalem. Paleta kamieni zastosowanych do jego dekoracji jest tu bardzo szeroka. Ich użycie nie było z góry narzucone, a cała koncepcja sięgania po kolejne z nich dojrzewała w toku powstawania całego obiektu, często wyłaniając się z powstających w wyniku postępowania budowy rozmaitych mikroklimatów poszczególnych miejsc.

Budynek willowy

Budynek główny wybudowano w 1954 roku. Generalnej przebudowie (80%) poddano go w roku 2000, choć prace na obiekcie trwały około sześciu lat - zamysł inwestycyjny początkowo przewidywał jedynie skromny remont. Zaczęło się od wymiany parapetów na marmurowe, skończyło na zainstalowaniu około tysiąca ton kamienia. Nawiasem mówiąc parapety ostatecznie wykonane zostały z granitu Giallo Veneziano. Budynek ma prostą bryłę. Jego zdobienia zdecydowano się wykonać kamieniem. Cały obiekt został zrealizowany przy akceptacji konserwatora zabytków, który sprawuje kontrolę nad zachowaniem architektonicznego charakteru dzielnicy. Na terenie dzielnicy można zaobserwować dość powszechne stosowanie elementów kamiennych, zamysłem inwestora było więc odpowiednie wkomponowanie całego obiektu w otoczenie. Jest to budulec regionalny chętnie wykorzystywany przez mieszkańców ziemi kaszubskiej, którzy często z głazów narzutowych polodowcowych wykonują np. cokoły budynków. Prace wykończeniowe obfitowały w nietypową kamieniarkę, zastosowano bowiem nie tylko rozwiązania współczesne, nie powstrzymano się tu także przed zrealizowaniem rozmaitych wizji artystycznych. Poza tym niektóre elementy wykonawcze są nietypowe pod względem konstrukcyjnym. Kamień użyty w pracach wykończeniowych budynku, a także na terenie jego posesji pochodzi z niemal całego świata, od Uralu przez Skandynawię, Włochy, Grecję, Hiszpanię po Brazylię i Chiny. Wykonano z niego posadzki, ciągi piesze w ogrodzie oraz okładziny elewacyjne, stosując głównie piaskowiec, dolomit, granit, poddane różnego rodzaju obróbce. Piaskowiec użyty na elewacji budynku pochodzi z kopalni Wartowice, ma specyficzną kolorystykę oraz gęstość uziarnienia. Wykorzystano jego dekoracyjne walory umieszczając go w kilku miejscach jako urozmaicenie płaskiej elewacji bądź zdobienie okiennic, czy wyjście do ogrodu. Ponieważ inwestor ma sentyment do polskich Tatr, zdecydował się na umieszczenie płaskorzeźby przedstawiającej dolinę pięciu stawów na frontowej elewacji. Płaskorzeźbę w piaskowcu wykonał Adam Stachowiak. Do celów typowo konstrukcyjnych kamienia raczej nie stosowano, miejscami tylko wykorzystano go jako zadaszenie śmietnika (wykonane zostało z polodowcowego narzutu), belkę nad wejściem do komórki narzędziowej oraz nad okiennicami pierwszej kondygnacji. Belki kamienne nad oknami parteru wykonane zostały z głazów narzutowych. Pełnią one funkcję dekoracyjną, jako element samonośny, zamontowane zostały na zasadzie klinowania. W piwnicy, która pełni funkcję prywatnego biura, zastosowano polerowany granit. Kuty ręcznie, surowy granit wyłożono w części mieszkalnej piwnicy - inwestorowi zależało na uzyskaniu określonego efektu surowości wnętrza, które korespondowałoby ze stylem charakterystycznym dla dzielnicy, pochodzącym jeszcze z czasów powojennych. Jest tam jeszcze basen, niewidoczny z zewnątrz. Niewidoczny od strony ulicy taras pokrywa dolomit Sławniowice Złociste. Jego powierzchnia została w celu bezpieczeństwa zsatynowana. Przestrzeń tarasu stanowi jednocześnie dach basenu, stąd okno sporych rozmiarów, którego obramowania również wykonano z kamienia. Mamy tu do czynienia z dużym kunsztem kamieniarza, ponieważ co centymetr obramowanie okna ma inny kąt nachylenia, czyli od strony wykonawczej jest to właściwie nowoczesna rzeźba, a nie jako nakrywka czy też parapet. W środku umieszczono szkło. Okno wykonane jest na tzw. kanapkę, co oznacza, że szyba składa się kolejno ze szkła antywłamaniowego, witrażu o motywie roślinnym i warstwy szkła antywłamaniowego. Rozpiętość samego okna wynosi 3,20 m, szerokość 3 m, czyli ma kształt elipsy, co dla wykonania poszczególnych elementów z kamienia było dodatkowym utrudnieniem. Niecka basenu nie jest wykonana z kamienia, ze względu na nieznajomość technologii, którą w takim przypadku trzeba by zastosować. Do rozwiązania w takim przypadku jest problem oddziaływania chlorowanej wody na ewentualnie zastosowany marmuru czy granit. W kraju stosowanie kamienia do wykonywania zlewów, umywalek, brodzików dopiero przecież raczkuje. Uwagę zwraca rzucający się w oczy detal, jakim jest zwornik. Dwa elementy konstrukcyjne zostały połączone w oryginalny sposób wydrążonym głazem narzutowym, który scala wykończenia obu płaszczyzn.

Dom letni w ogrodzie

We wnętrzu domku jest tzw. sala kominkowa. Jego ściany zdobią różnokolorowe głazy polodowcowe, w prawym narożniku umieszczony został wyjątkowy kamień, koloru różowego, o strukturze soli, jest to niespotykany materiał granitowy, rodzynek wśród materiałów. Z tego też materiału zostały wykonane zwory nad sklepieniami. Kamień ten występuje w niewielkich ilościach w Europie. Parapety budynku letniego są wykonane z hiszpańskiego granitu Gris Pearl.

Ogród

Mur oporowy w ogrodzie został ozdobiony głazami narzutowymi o wadze w granicach 500 kg. Umieszczono je bez korzystania z pomocy dźwigu. Każdy z głazów jest innego pochodzenia był specjalnie dobierany, każdy ma inną strukturę oraz kolor. Przed ułożeniem umyto je karcherem, aby wyeliminować wszelkiego rodzaju iły, szlamy, zanieczyszczenia. Oczko wodne zostało wykonane z głazów polodowcowych, narzutowych. Jeden z głazów został rozłupany na trzy części, jego środkową część wykorzystano do wykonania kaskady wodnej, którą w ciągu lata spływa szeroki strumień wodny w ilości 30 metrów sześciennych wody na godzinę. W wodzie oko cieszą rośliny i ryby. Ciekawostką są nakrywy murków, niemal wszystkie elementy łukowe wykonane są zgodnie ze sztuką kamieniarską (tylko w dwóch przypadkach są przecięte z powodów konstrukcyjnych), inne elementy są wykonane z masywu, czyli z jednej części kamienia - czy to jest łuk, czy skos, czy też zmiana kąta nachylenia. Wykończenia są surowe, groszkowane, płomieniowane, kute, odbijane w zależności od miejsca połączenia, funkcji do spełnienia, czyli jeśli ma to być łatwe w utrzymaniu, wówczas zastosowano satynę lub niemal poler. Istotny był efekt działania czasu.

Ogrodzenie

Uderzający efekt daje ogrodzenie posesji, które stanowi mur wykonany z różnych kamieni. Materiał w pięćdziesięciu procentach to polodowcowe głazy narzutowe, obrobione, pozostałe pięćdziesiąt procent to kamienie z całego świata. Część ogrodzenia, z lewej strony posesji, wykonano ustawiając ścianę z szarych monolitów o grubości 50-80 cm i wysokości ponad dwa metry. Pochodzą ze Strzegomia, z kopalni Zimnik. Ustawione obok siebie płaskie bloki spasowano z dokładnością do dwóch, trzech centymetrów. Jeden taki oblader waży w granicach 10-12 ton. Ich zastosowanie nie jest przypadkowe, pomysł polegał na ukryciu muru oporowego sąsiada, od którego strony w tym miejscu usypana jest hałda ziemi o wysokości blisko trzech metrów. Zmyślnie wykorzystano kamień do wykonania donicy. Inny materiał nie wydawał się w tym miejscu właściwy, dlatego pomysł wydrążenia głazu narzutowego i wykorzystania go jako donicy był idealny. Trzeba było tylko znaleźć głaz, który by się w to miejsce wkomponował i mógł służyć jako donica narożnikowa.

Metaloplastyka

Brama, furtka i przęsła ogrodzenia zostały wykute w pracowni kowalstwa artystycznego, gdzie nadano im fantazyjną formę roślinną. Według początkowych planów wszystkie te elementy miały być wykonane w formie prostych metalowych szczebli, zgodnie z trendami w kowalstwie lat osiemdziesiątych. Metaloplastykę zaproponowaną przez szefa firmy Nordkam wykonał rzeźbiarz Adam Stachowiak. "Zaproponowałem inwestorowi metaloplastykę w stylu bonzai, z motywami roślinnymi - ta idea przyświeca części ogrodowej wraz z ogrodzeniem nadając całości dość subtelny charakter" - mówi szef Nordkamu.

Chodnik i wjazd na posesję

Na zewnątrz pomiędzy asfaltem a ogrodzeniem chodnik wykonano z kostki bazaltowej. Ciąg komunikacyjny od ulicy do głównego wejścia wyłożono granitem Africa Topical. Dla uzyskania określonego efektu wizualnego surowości a także zabezpieczenia antypoślizgowego granit poddano obróbce płomieniowania. Przeważa kolor siwo-czarny, który tonuje mnogość kolorów innych kamieni obecnych w inkrustacji budynku i jego otoczenia. Oznaczenie budynku od strony ulicy, w miejscu, gdzie znajduje się furtka wejściowa na posesję, w kamienne podłoże wpuszczony został wycięty water jetem w kamieniu numer posesji.

Doświetlenie

Nad przejściem do pomieszczeń budynku od strony wejścia przy ścianie z strzegomskich monolitów trzeba było wykonać doświetlenie. Rozwiązaniem są elementy szklane luksfery - w ramie kamiennej. Kilka takich rozwiązań zastosowano w całym obiekcie.

• « poprz.
• nast. »