Carrara, centrum włoskiego kamienia

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 13, lipiec 2007 10:32

 W górach apuańskich od co najmniej 2000 lat wycina się marmur z masywu skalnego. W Collonata, w małym gnieździe górskim, wysoko ponad Carrarą, najbardziej znaczącym centrum marmuru w świecie, domy nie mają wody. Nosi się ją ze studni, jeżeli jej góry dosyć odstąpią. Życie jest tu twarde, więc młodzi nie pozostają tutaj i szukają szczęścia na dole, w fabrykach. Mężczyźni z Collonata są milczący, z ociąganiem mówią o swej pracy. Dla nich marmur jest czymś żywym, żadną martwą skałą, jest podarunkiem natury, która tu w Alpach Apuańskich sprasowała wapień na szlachetny kryształ, na węglan wapniowy, który wytrzyma każdą pogodę, każdy klimat, a przede wszystkim opiera się upływowi czasu. Poprzez Carrarę i Massa  między La Spezia i Livorono  piętrzą się góry, które kryją szlachetną skałę, białą, czerwoną, zieloną, pomarańczową, zależnie od tego, jakie metale pozostawiły swoje ślady w prastarych czasach. Wydobycie rozpoczęli niewolnicy cesarza Augusta. Cesarz chciał zmienić Rzym w miasto z marmuru. Metropolia mocarstwa światowego nie mogła pozostawać za miastami greckimi. Tam marmur z Paros albo z gór Pentelikonu zaspokajał potrzebę piękna, jest bowiem kamieniem zamożności, materiałem budowlanym i ozdobnym oddającym potęgę, sławę i bogactwo. Po upadku cesarstwa rzymskiego wstrzymano eksploatację złóż marmurowych koło Luni, głównego miejsca wydobycia na wybrzeżu. W czasie wędrówki ludów, w burzliwych czasach nadchodzącego średniowiecza, większa była troska o przeżycie niż dążenie do piekna. Dopiero gdy miasta okolicy rozwinęły się, a Toskania stała się miejscem narodzin kultury renesansu, Carrara zdobyła światową sławę.

Kamień Anioła ?

Ze wszystkich artystów, którzy w apuańskich dolomitach szukali kamiennego tworzywa dla swoich dzieł, Michał Anioł jest najsławniejszy. Sam przyjeżdżał do Carrary i szedł w góry. Wybór kamienia był dla niego zbyt ważny, aby mógł go pozostawić innym. Uważał, że skalnikom należy patrzeć na ręce, ponieważ tylko blok z najlepszego marmuru Statuario może być właściwym tworzywem do stworzenia arcydzieła, a jak zaobserwował, skalnicy nie wybierali najlepszej jakości bloków. Dwa razy ledwo uszedł śmierci, gdy spadające odłamy skalne przy niewłaściwym sprowadzaniu bloków na dół o mało go nie zabiły. We wspomnieniach robotników żyje jeszcze po prawie pięciuset latach. Utwór zwykłego Cavatore chwali go: ”Michał Anioł jest bogiem Carrary, z rękami skalnika, ze spojrzeniem szaleńca i chciwością rzeczy nieskończonych”. Doskonałość wyrazu osiągnął marmur z Carrary pod młotkami i dłutami Michała Anioła, gdy stworzeni zostali z kamienia niewolnicy, apostołowie, „Dzień i Noc”. Kiedyś robotnicy przeklinali Michała Anioła, że pędził ich na zawrotne wysokości, dzisiaj sławią go i czekają na nowego geniusza. Ale z czekania nie można żyć - pojedynczy artysta nie przynosi zbyt dużego dochodu, robi to masa. Pragnienie pięknych podłóg, biało lśniących elewacji wymusza stałe zwiększanie produkcji. Dlatego dzisiaj bloki z góry wycinane są nowoczesnymi środkami technicznymi. Tam, gdzie kiedyś był człowiek sam ze skałą, grzmią dzisiaj samochody ciężarowe, skrzeczą piły do kamienia, turkotają młotki na sprężone powietrze. Obszar między Collonata, Frantiscritti i Ravaccione jest „zagospodarowany”. Wszędzie rozpięte są liny z drutu, jak gdyby chciano obwiązać sznurami niebezpieczne stoki gór. Drogi asfaltowe wspinają się zuchwale na najbardziej strome stoki. Nim technika przyszła z pomocą człowiekowi w ujarzmieniu niedostępnych gór, złamaniu twardości marmuru, robotnik miał niewiele więcej niż siłę mięsni, parę klinów żelaznych, młoty, paliki drewniane i liny konopne, aby odspoić kamień od skały, ponieważ proch strzelniczy niszczył zbyt wiele. Bardzo niebezpieczne było transportowanie bloku do doliny, męczące ciągłe przekładanie drewnianych szyn do przodu i zabieranie z tyłu. Przy tym ten olbrzymi ciężar sięgający do 25 ton należało utrzymać za pomocą pali drewnianych i lin. Często zdarzało się, że na stromym stoku ten ogromny ciężar niweczył całe ludzkie staranie. Kiedy jednak operacja sprowadzenia go na dół udała się, blok następnie musiał być obciosany, podzielony albo przetarty na płyty. Transport tych kawałków w dół, aż do morza, był nie mniej trudny, odbywał się na łamliwych wozach drewnianych zaprzężonych w tuzin wołów. Dopiero w roku 1895 wynaleziono technikę, która jest do dzisiaj stosowana. Przechodząca przez koła kierująca lina z drutu przeprowadzona zostaje wzdłuż skały albo poprzez skałę i tnie przy pomocy piasku i wody skałę. Wiertarki, koronki diamentowe, twardszy drut stalowy ulepszają tę technikę.  

• « poprz.
• nast. »