Małe "coś" o kosztorysowaniu

Kosztorys jest to zestawienie wykonanych lub zamierzonych robót i czynności związanych z realizacją zatwierdzonego projektu organizacyjno-technicznego, służące do ustalenia ceny obiektu budowlanego. Podstawowymi elementami kosztorysu są: wyszczególnienie robót i czynności,  normy zużycia materiałów, surowców, robocizny, pracy sprzętu, normy wydajności oraz ceny jednostkowe robót. Kosztorys opracowuje inwestor, ponieważ musi przewidzieć nakłady, jakie poniesie w ramach prowadzenia inwestycji, oraz wykonawca - w celu wyliczenia za ile gotów jest zrealizować dane zadanie. Nie bez znaczenia dla obu stron procesu inwestycyjnego jest ustalenie prawidłowej stawki podatku od towarów i usług za roboty i obiekty budowlane. Skalkulowana przez wykonawcę robót cena zawiera podatek VAT, ponieważ VAT liczy się od wszystkich składników kalkulowanej ceny, stąd wartości zakupionych materiałów oraz usług sprzętowych, wprowadzane do kalkulacji robót są cenami netto ( bez VAT). Kosztorys pozwala także na porównanie różnych rozwiązań technicznych i wybrania rozwiązania najbardziej optymalnego. Stanowi podstawę do zawarcia umowy pomiędzy inwestorem i wykonawcą. Na podstawie kosztorysu wykonujemy harmonogram robót oraz planujemy przebieg realizacji robót, zaopatrzenie budowy w materiały budowlane, maszyny i sprzęt. Kosztorys wraz z harmonogramem robót jest podstawowym instrumentem do planowania nakładów finansowych, jakie musi ponieść inwestor w trakcie realizacji inwestycji. Prawidłowo sporządzony kosztorys pozwala sprawnie prowadzić cały proces inwestycyjny, unikając zbędnych przestojów lub ewentualnych sporów na styku inwestor - wykonawca. W budownictwie podstawowym problemem ustalania ceny na roboty jest ich indywidualność. Każda budowa ma w zasadzie charakter niepowtarzalny. Należy nie tylko uwzględnić rozwiązania projektowe, ale także warunki usytuowania, lokalizację i wynikające stąd różne poziomy poszczególnych składników kosztorysu oraz krótsze i dłuższe cykle realizacji. Po przekształceniach lat 80. i urynkowieniu gospodarki znaczenie kosztorysu wyraźnie wzrosło. Wprowadzone zmiany w sposobie kosztorysowania umożliwiły skalkulowanie cen robót i obiektów budowlanych, pokrywające koszty ich realizacji i zapewniające niezbędny zysk wykonawcy. Rola kosztorysanta zatem wzrosła.  Kosztorysy sporządzane obecnie wykonywane są prawie wyłącznie z wykorzystaniem oprogramowania komputerowego. Żmudne i powtarzalne, ręczne obliczenia wykonują sprawnie aplikacje wspomagające kosztorysowanie. Znajomość i umiejętność obsługi komputerowych programów kosztorysowych nie jest równoznaczna z umiejętnością kosztorysowania obiektów i robót budowlanych. Problematyka kosztorysowania jest bardzo szeroka. Obejmuje niezbędną wiedzę w zakresie projektowania i technologii robót budowlanych oraz podstaw kosztorysowania, czyli wiedzę inżynierską, ale też zagadnienia ekonomiczne. Programy komputerowe jedynie wspomagają sporządzanie kosztorysu. Program nie zastąpi wiedzy i umiejętności kosztorysanta.Już na etapie sporządzania dokumentacji projektowej, przed wykonaniem robót, sporządza się opracowanie, które obejmuje zestawienie planowanych robót w kolejności technologicznej ich wykonania, obliczenie i podanie ilości tych robót w ustalonych jednostkach. Jest to przedmiar robót. Wszelkie dodatkowe dane, mające wpływ na wysokość ceny kosztorysowej, zawarte są w założeniach wyjściowych do kosztorysowania lub protokole typowania robót, najczęściej remontowych. Takie opracowanie, lecz sporządzone po wykonaniu robót, na podstawie książki obmiaru,   nazywamy obmiarem robót.Od tego, czy prawidłowo i precyzyjnie policzymy, jakie ilości robót są do zrobienia, zależy czy będzie właściwie oszacowana wartość robót (przez inwestora) i policzona cena za te roboty  (przez wykonawcę). Jest to pierwszy krok obliczeniowy dla kalkulacji kosztorysowej. Przy sporządzaniu przedmiaru lub obmiaru robót można  korzystać z przyjętych zasad obliczania ilości robót, podanych w katalogach. Warto podać tzw. podstawę, czyli numer i nazwę katalogu. Katalogi są to różnego rodzaju publikacje, określające dla szczegółowo opisanych robót, rodzaj i ilości jednostkowych nakładów rzeczowych - czyli nakłady rzeczowe czynników produkcji: robocizny, materiału i sprzętu. Wielkość tych nakładów na jednostkę roboty budowlanej określają normy. Normy czasu podają dla poszczególnych jednostek niezbędną liczbę godzin potrzebnych do ich wykonania, a normy materiałów podają niezbędne ilości materiału. Poszczególne roboty są więc wynikiem sumy nakładów: pracy, która określana jest w roboczogodzinach przy pracy ręcznej, maszynogodzinach przy pracy maszyn oraz nakładów materiałów, które określane są w jednostkach dla nich charakterystycznych, jak: sztuki, jednostki długości, powierzchni, objętości, ciężaru itp. Każda robota ujęta w katalogu ma sprecyzowaną jednostkę przedmiarową oraz ustalone zasady liczenia ilości tych jednostek. Są one zawarte w założeniach ogólnych (dla każdego katalogu) i szczegółowych (dla każdego rozdziału). Należy uważnie zapoznać się z informacjami tam zawartymi, żeby nie popełnić błędu przy wyborze danej pozycji. W katalogach są też opisane szczegółowe czynności danej roboty.W przypadku, gdy nie znajdziemy w katalogu danej roboty, gdy sposób jej wykonania znacznie się różni od opisanych w katalogu, konieczne jest opracowanie własnych norm i wprowadzenie do przedmiaru kalkulacji własnych.Pełna baza katalogowa istniejąca na rynku, to prawie 300 różnego rodzaju katalogów. Obejmują one wszystkie branże, pojawiają się aktualizacje wcześniejszych wydań lub nowe, obejmujące współczesne technologie.Niniejszy artykuł skierowany jest do  pracowników branży kamieniarskiej i budowlanej oraz architektów, którzy w swej działalności zawodowej wykorzystują kamień jako tworzywo budowlane. Dlatego przedstawimy obecnie kilka katalogów, w których znajdziemy roboty związane z branżą kamieniarską. Najobszerniejszym katalogiem, tj. zawierającym największy zakres robót związanych z interesującą nas branżą jest Tymczasowy Zakładowy Katalog Norm Budowlano-Konserwatorskich  część XVI: „Roboty kamieniarskie”, wydany przez Pracownię Konserwacji Zabytków. Katalog ten zawiera dwa rozdziały, z których jeden poświęcony jest pracom montażowym z elementów kamiennych, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynku (łącznie 24 tablice z wyszczególnieniem robót). Drugi rozdział, zawierający aż 57 tablic, poświęcony jest pracom związanym z obróbką kamienia. Można tu znaleźć takie prace jak: dzielenie bloków kamiennych, wykonanie otworów montażowych, obróbkę powierzchni (szlifowanie, polerowanie), liternictwo, wykonanie ornamentów, frezów, przekucie figur itp., dla różnych rodzajów kamienia. Również najbardziej popularne katalogi, związane z budową obiektów, takie jak Katalog Nakładów Rzeczowych nr 2-02 „Konstrukcje budowlane” oraz urzędowy katalog „Kosztorysowe Normy Nakładów Rzeczowych” nr 2  Konstrukcje Budowlane Budownictwa Ogólnego, choć w ograniczonym zakresie, ale zawierają tablice związane z montażem płyt kamiennych z piaskowca, granitu, czy też sjenitu.Po pomnożeniu ilości robót z przedmiaru przez normy zużycia poszczególnych czynników produkcji mamy tzw. kosztorys nakładczy, nie mający odniesienia w aktach prawnych, ale jest to pojęcie znane kosztorysantom, zarówno u inwestorów jak i wykonawców. Cenę kosztorysową określimy na podstawie uzupełnienia przedmiaru lub obmiaru składnikami cenowymi.W następnym numerze przedstawię podstawy kosztorysowania.

• « poprz.
• nast. »