Iran-kraina nie tylko 1001 baśni

Jedną z atrakcji ostatnich targów kamieniarskich we Wrocławiu była prezentacja kolekcji wyrobów z onyksu i trawertynu na stoisku działającej od niedawna na polskim rynku firmy z Ostrowia Świętokrzyskiego. Piękne wazony, rzeźby, kominki oraz elementy posadzkowe pochodziły z Bliskiego Wschodu, a ściślej z Iranu. Kraj ten to dla przeciętnego Polaka pełna egzotyka. Zamieszkuje go 65619 tys. mieszkańców, z czego w miastach mieszka ponad 60 procent ludności. Najliczniejszą grupę stanowią Persowie (niewiele poniżej pięćdziesięciu procent), obok których funkcjonują przedstawiciele rozmaitych mniejszości narodowych, Azerowie, Kurdowie, Gilanie, Lurowie, Mazandaranie. Dominującym wyznaniem jest w tym kraju islam, odłam szyicki, choć w śladowej liczbie żyją tu również chrześcijanie i wyznawcy starożytnej religii zoroastryzmu i zakazanego bahaizmu. Dość powszechnym zjawiskiem jest analfabetyzm, czytać i pisać nie potrafi niemal połowa obywateli kraju. Tutejszy przemysł w następstwie rewolucji Chomeiniego uległ nacjonalizacji, co jak się później okazało, nie miało znaczącego wpływu na wielkości produkcji, bo na przykład wydobycie ropy naftowej pozostało na niezmienionym poziomie. Upaństwowienie przemysłu może jednak zaważyć na przyszłym rozwoju kraju. W Iranie produkuje się duże ilości stali, cementu, nawozów sztucznych, a także tekstylia, odzież, produkty spożywcze. Dobrze rozwinął się przemysł środków transportu, elektrotechniczny. Według danych opublikowanych na okoliczność organizacji targów kamienia naturalnego w Carrarze, produkcja kamienia naturalnego osiągnęła w Iranie poziom 9,3 miliona ton, co przekłada się na około 52 miliona metrów kwadratowych przerobionego materiału. Większość kamienia trafia na rynek krajowy. Raport wskazuje na ogromne postępy poczynione w sferze technologii wydobycia kamienia naturalnego, czego dowodem może być fakt, iż w ciągu tylko dwóch lat ilość wydobywanego materiału zwiększyła się o 1,8 miliona ton, co przekłada się na dwunastoprocentowy roczny wzrost wydobycia. Główna pula w wydobyciu przypada na marmur i wynosi ona 8,2 miliona ton. Ponadto trawertyn 0,7 miliona ton oraz granit i onyks. Według opublikowanych danych, obecnie na terenie Iranu funkcjonuje 588 kopalń, które dają zatrudnienie 11.500 pracowników. Przerobem kamienia naturalnego zajmuje się około 5000 zakładów zatrudniających 75.000 osób. Kamieniarstwo irańskie wydaje się być dopiero odkrywane w naszym kraju wraz z jego wspaniałą ofertą kolorowych materiałów kamiennych, które są jednym z jego bogactw naturalnych. Szczególnie popularne na świecie są tutejsze marmury, trawertyny i onyksy. Ich ilość i bogactwo odmian sprawia, że wiele działających w Iranie kopalń nie wykorzystuje w pełni swych możliwości. Poza tym branża kamieniarska cieszy się opinią trudnej, w której obowiązują swoiste zasady działania. Brak ich znajomości może w następstwie doprowadzić bardzo szybko do upadku firmy. Próby podjęcia współpracy z nią z zewnątrz szybko doprowadzą do stwierdzenia, że w tym kraju każdy, z kim podejmiemy rozmowę, jest właścicielem kopalni bądź przedsiębiorstwa, którego profil produkcji akurat ustawiony jest pod potrzeby poszukującego towaru. Kiedy jednak drążyć temat, szybko okazuje się, że rozmówca stanowi dziesiąte ogniwo w łańcuszku pośredników tej czy innej kopalni. Przeniknięcie do źródła nie jest łatwe i wymaga dobrej znajomości oferty surowcowej poszczególnych kopalń. Dzisiaj jestem już tak zorientowany w całym zagadnieniu, że kiedy w Teheranie pokazują mi kamień, dokładnie wiem, czyj on jest, gdzie się go wydobywa i ile kosztuje, także ze mną tamtejsi handlowcy nie tracą już czasu na wmawianie mi rzeczy, które nie mają pokrycia w rzeczywi-stości. Po prostu wiedzą, że chcę coś kupić i jeśli będą naciągali rzeczywistość do swoich doraźnych potrzeb, szybko się zorientuję i w konsekwencji z całego interesu będą nici. Jako człowiek już zapoznany z lokalnym środowiskiem dopracowałem się odpowiedniego traktowania i wynikających z tego faktu cen. Dla opłacalności interesu jest to naprawdę bardzo ważne, że mnie znają"- mówi importer z Ostrowca Świętokrzyskiego. I kontynuuje, Dziś doskonale wiem, gdzie uderzyć, kiedy szukam onyksów, ponieważ wiem, gdzie znajdują się wszystkie kopalnie. W niektórych przypadkach, by dotrzeć do odpowiedniej kopalni, trzeba przebyć i 1200 km od Teheranu, aż pod granicę z Afganistanem, bo właśnie tam są kopalnie z kamieniem, który mnie interesuje". Do wielu kopalń trafiają tylko ci, którzy są znani tubylcom i przez nich akceptowani. To akurat jest w przypadku tutejszych relacji międzyludzkich bardzo ważny element, ponieważ o dotarciu do takiego czy innego materiału decyduje jednak pośrednik. I jeśli osoba poszukująca określonego materiału nie przypadnie do gustu jemu, to nie dopuści on do bezpośredniego kontaktu z kopalnią wydobywającą kamień, którym interesuje się klient. Działa tu cały system rozmaitych zależności, dzięki któremu kopalnie funkcjonują na rynku tylko poprzez pośredników, co uwalnia właściciela kopalni od bezpośrednich odwiedzin klientów głównie detalicznych, ale też hurtowych. W całym procesie przepływu towarów ważną rolę odgrywają układy towarzyskie, nie wystarczy tu tylko czysto handlowy, chłodny zamiar przeprowadzenia transakcji. I nie ma znaczenia kraj pochodzenia klienta, że jest to klient z Anglii, czy z Włoch. W Iranie pieniądze nie stanowią większego problemu, co oznacza, że jeżeli towar się sprzeda w wyniku prowadzonych negocjacji - to dobrze, ale jeżeli nie, to nie ma to jakiegoś zasadniczego znaczenia, bo kupi go ktoś inny. Towar nie zostaje. Na sytuację tę rzutuje fakt, że w Iranie sprzedaje się bardzo dużo kamienia z uwagi na boom inwestycyjny w budownictwie. Dlatego tak bardzo ważne są w tym kraju układy polegające na przyjaźni. W efekcie tychże, sympatia jest w stanie sprawić, że negocjująca z klientem osoba może zejść poniżej ceny, za którą chce sprzedać towar, bo ma to swoje poza handlowe znaczenie. Wielowiekowe tradycje posiada irańskie rzemiosło, produkujące m.in. cenione na całym świecie perskie dywany, a także wyroby z kamienia. Rękodzieło ma tu swoje głębokie, sięgające wieki wstecz tradycje. Współcześnie dawne narzędzia, którymi mozolnie dopracowywano się pięknych kształtów i bogatej ornamentyki rozmaitych wyrobów, od różnorodnych mis, wazonów po przepiękne kominki czy niezwykłej urody architekturę, zastępowane są różnego rodzaju urządzeniami i maszynami, dzięki którym obróbka kamieni staje się łatwiejsza i co najważniejsze szybsza, ale... Jak twierdzą bywali w świecie ludzie ma to jednak przełożenie na elementy może nie tak łatwo uchwytne, a jednak istotne z punktu widzenia klienta. Opowiada o tym importer z Ostrowca Świętokrzyskiego, Vahid Taher -W Iranie udało mi się kupić kominek wykonany maszynowo, bardzo ładny, o interesującym wzornictwie. Dotarł do Polski szczęśliwie, bez żadnych usterek i kiedy już trafił do salonu sprzedaży nie mógł znaleźć na siebie kupca, w ogóle nikt się nim nie chciał zainteresować. Kiedy w końcu zacząłem ludzi pytać, co w nim jest takiego, że nie biorą go pod uwagę przy wyborze zakupu, wówczas usłyszałem, że on nie ma duszy, jest po prostu zimny. Żyjemy jednak w czasach, kiedy liczy się czas i przerób, ale i dziś widok warsztatu irańskiego, w którym kamieniarz trzyma bosha w ręce i najpierw z grubsza wycina wzory, a następnie rękami wygładza, dopieszcza je przy użyciu papieru ściernego, wody i jakiegoś preparatu aż do uzyskania poleru, nie jest jakimś kuriozum. To nieprawdopodobne, ile pracy trzeba włożyć, by kominek miał charakter, czy jak kto woli duszę. Taki wyrób ma po prostu klasę". O wartości irańskich wyrobów kamieniarskich przekonali się w USA, gdzie za tutejsze kominki płaci się duże pieniądze. Nie inaczej jest w naszym kraju, gdzie jak się okazuje również nie brakuje entuzjastów kunsztownej roboty irańskich rzemieślników, gotowych zapłacić wcale niemałe kwoty, by wnętrza ich siedzib zdobiły przepiękne wyroby z bliskowschodnich kamieni.  Według danych opublikowanych w maju 2003, produkcja kamienia naturalnego osiągnęła w Iranie poziom 9,3 miliona ton. Większość kamienia trafia na rynek krajowy. Odnotowano bardzo duży postęp technologiczny wydobycia kamienia naturalnego, co pozwoliło osiągnąć zwiększenie wydobycia o 1,8 miliona ton w przeciągu tylko dwóch lat, czyli skok o dwanaście procent w skali roku. Zasadniczą część ogółu wydobywanych kamieni stanowi marmur, który pozyskano w ilości 8,2 miliona ton. Wydobycie trawertynu opiewa na 0,7 miliona ton, a pozostałe kamienie pozyskiwane w Iranie to granit i onyks. Obecnie na terenie Iranu funkcjonuje 588 kopalń, które dają zatrudnienie 11.500. Przerobem kamienia naturalnego zajmuje się około 5000 zakładów zatrudniających 75.000 osób.

1. Khorasan Liczba kopalni 38

Kopalnie marmur Bajestan Pink, granit Birjand Green Forest, granit Birjand Green Lotus, onyks Mashad Orange, granit Nehbandan Cream, granit Tabas Black, granit Mashad Morvarid.

2. Sistan Baloochestan Liczba kopalni 2

3. Hormozgan Liczba kopalń 2

Kopalnie Dehbid Royal Botticino, Dehbid Cream Botticino, marmur Bavanat, Abadeh Perlato marmur, Soomer Cream marmur, Abadeh Goltapeh, Gendomak marmur.

5. Booshehr

Kopalnie Klardasht Pink granit

14. Tehran Liczba kopalń 3

Kopalnie Azarshahr Lemon trawertyn, Azarshahr Red trawertyn

Kopalnie Piranshahr Green granit, Makoo Lemon trawertyn, Urumieh Black granit, Naghadeh Pink onyks.

22. Kordestan Liczba kopalń 31

Najważniejsze kopalnie

26. Khoozestan Liczba kopalń 2

Najważniejsze kopalnie