Uwai o symbolice kamienia w chrześcijaństwie

Kamień od początków chrześcijaństwa był jednym z najważniejszych materiałów m.in. służył do budowy ołtarza, ambony i wielu przedmiotów liturgicznych. Specjalne znaczenie przypisywano kamieniowi węgielnemu, zgodnie z tradycją ociosanemu i  narożnemu,  kładzionemu po poświęceniu placu pod budowę kościoła. Według św. Augustyna szczególną wymowę miał kamień uformowany w kwadratowy cios kamienny, który przejmował symboliczne wartości tej figury i oznaczał wyznawców cechujących się stałą i żywą wiarą.Kamień w sztuce symbolizował zawsze wielkość, twardość, majestat. Barwa i kształt kamienia używane były jako  materiał budowlany oraz jako przedmiot kultu, który wzbudzał najczęściej skrajne uczucia od fascynacji po lęk i strach. Przejście od kamienia  surowego symbolizującego grzeszność i niezależność od norm moralnych, w  kamień obrobiony, opracowany, interpretowano jako znak zależności, jako obraz duszy, która przeszła od ciemności grzechu do oświecenia łaską bożą.Jednak szczególną wartość symboliczną ale także materialną miały i mają drogie kamienie. Już starożytni  uważali je za obraz rzeczy boskich. Stosując kamienie w  wielu wyrobach artystycznych takich jak: mozaika, biżuteria, pieczęcie, lustra, soczewki, różnorakie inkrustacje; poddawano je specjalnej, wielorakiej obróbce, m. in. szlifowaniu, rzeźbieniu, grawerowaniu, nadając im odpowiedni kształt, podkreślając i uwydatniając połysk, barwę, grę świateł i kolorów.Od XIII wieku kamienie szlachetne  umieszcza się niekiedy w naczyniach liturgicznych, w szatach i innych elementach stroju liturgicznego. Np. pierścienie, używane przez wysokich dostojników kościelnych, wykonywane były wprawdzie ze złota ale ozdabiane były drogimi kamieniami . W uznawanej symbolice dla kardynałów był szafir, dla biskupów szmaragd lub rubin, dla opatów ametyst lub topaz, ametyst dla kanoników. Symbolika tych kamieni przedstawia się następująco: szafir wyrażać ma nadzieję, topaz dobre uczynki, granat  mądrość itp. Warto jeszcze wspomnieć, że z kamienia wykonywane są krzyże, które, według dawnego zwyczaju umieszcza się w miejscach namaszczeń ścian  kościoła, podczas jego poświęcenia. Papież Innocenty III starał się ujednolicić symbolikę kamieni szlachetnych. Uważał, że kamienie na pektorale biskupim powinny symbolizować jego cnoty. Wobec faktu, że były ułożone po 3 w czterech rzędach biskup powinien charakteryzować się 12 cnotami: wiarą  nadzieją  miłością ; skromnością, łagodnością dobrocią;  grzecznością  współczuciem - szczodrobliwością; czujnością- starannością cierpliwością.Także już w średniowieczu przypisywano drogim kamieniom określoną symbolikę, w zależności od barwy i jej intensywności. Złotożółty topaz oznaczał Boską Mądrość; zielony jaspis wskazywał na moc i świeżość wiary; purpurowy rubin  był znakiem męczeństwa; czerwony sardoniks symbolizował krew, biały, przezroczysty kryształ górski symbolizował czystość i boskość Chrystusa, niebieski szafir przypominał niebo i wyrażać miał tęsknotę za nim. Kamienie wymieniane w Biblii symbolizowały najczęściej 12 pokoleń Izraela, 12 apostołów, a także artykuły wiary. Ponadto miały jednak zawsze dodatkowe znaczenia. Zielony kolor jaspisu sugeruje samą osobę Chrystusa oraz ludzi, którzy zawsze wierzą w Boga.  Niebieski szafir łączony jest nie tylko z niebem, majestatem i chwałą Boga ale związany jest również z cnotą czystości i umiłowania prawdy, symbolizuje także miłość do mądrości. Szmaragd, etymologicznie oznacza „ciskający błyskawice”, wskazuje na apostołów Jana i Jakuba nazywanych „synami gromu”. Sporządzano z niego zwierciadła , twierdząc, że są  najjaśniejszym zwierciadłem Bożej Mądrości, sprawiedliwości, miłości. Chryzolit symbolizuje łaskę Ducha Świętego, królewski majestat i chwałę Chrystusa. Beryl symbolizuje moment sądu ostatecznego, oznacza także słabych i niedoskonałych ludzi. Z kolei topaz miał być symbolem kontemplacji. Ametyst jest symbolem spokoju, pobożności i umiarkowania. Agat symbolizuje Jana Chrzciciela. Rubin miał być symbolem królewskiej godności, sił witalnych. Ponadto przypisywano mu właściwości wszystkich innych kamieni; stąd np. rubinowa sukienka Matki Boskiej Częstochowskiej. Diament w biblijnych alegoriach symbolizował odwagę, stałość, niezłomność w wierze i wierność; oznaczał nieugiętość w cierpieniu Chrystusa. Kryształ górski natomiast jest symbolem dziewictwa, czystości, a także symbolem sakramenty chrztu. Wiele innych alegorii oraz informacji o symbolice kamieni znaleźć można w Encyklopedii Katolickiej t.8: 2000 s. 471  478, na podstawie której przedstawione zostały, najważniejsze moim zdaniem, dla miłośnika kamieni, informacje.