ZPBK

Rewizyta w CzechachW dniu 21.07.2003 roku członkowie zarządu ZPBK udali się do Czech na zaproszenie czeskiego związku kamieniarskiego na robocze rozmowy. Dyskutowano o możliwościach połączenia sił obu organizacji i zacieśnieniu współpracy w okresie przystąpienia Polski i Czech do Unii Europejskiej. Czeski związek ma za sobą już ogrom prac związanych z tworzeniem norm dotyczących kamienia naturalnego. Zostały one zharmonizowane z rozwiązaniami obowiązującymi w tej materii w obrębie UE. W dość powszechnej opinii czeskie normy uważane są za jedne z najbardziej restrykcyjnych w całej Europie. W pracach nad opracowaniem norm europejskich oparto się na rozwiązaniach czeskich -  poinformowali członkowie zarządu czeskiego związku. W Czechach bardzo restrykcyjne przestrzegany jest wymóg posiadania certyfikatu na każdy kamień wprowadzany do stosowania na terenie kraju. Badania należy wykonywać co dwa lata. W Polsce sprawa w tej materii ma się zgoła inaczej, tj. nie wymaga się od nikogo żadnych badań na przykład dotyczących granitów, a wystarczy jedynie oświadczenie wykonawcy, że dany kamień jest kamieniem naturalnym. Czesi zaproponowali, aby oba związki nawiązały współpracę w celu stworzenia jednego instytutu, który by badał kamienie zgłoszone przez członków obu organizacji i wystawiał certyfikaty wszystkim na podstawie jednego badania. Obniżyłoby to znacznie koszty certyfikacji poszczególnych kamień zgłaszającym je firmom. Nie ma wątpliwości, że w Polsce znalazłyby się firmy zainteresowane skorzystaniem z tej cennej inicjatywy. Czesi mają doświadczenie w tego rodzaju działaniach, są więc wiarygodnym partnerem i dlatego m. in. propozycja spotkała się z dużym zainteresowaniem. Ustalono, iż temat ten zostanie głębiej rozpoznany przez naszą stronę i o ile nie pojawią się jakieś nieprzewidziane okoliczności, zostaną podjęte kroki w celu jego realizacji. Termin kolejnego spotkania w tej sprawie został ustalony na czas po kongresie kamieniarskim.

Otwarcie Pracowni Kształcenia Kamieniarskiego w Strzegomiu

Od dziesięciu lat nie działała w naszym kraju żadna szkoła zawodowa, w której kształciliby się przyszli kamieniarze, a do dyspozycji zainteresowani zdobyciem jakichś podstaw w tym zawodzie mieli jedynie krótkie kursy w regionalnych izbach rzemieślniczych. W dniu 6 września 2003 r. podczas Dni Kamieniarza zostały ostatecznie uwieńczone sukcesem trwające blisko rok starania ZPBK w kierunku odtworzenia formalnego kształcenia w zawodzie kamieniarz – w Strzegomiu przy al. Wojska Polskiego 16a  rozpoczęła działalność Pracownia Kształcenia Kamieniarskiego w Strzegomiu utworzona przy Powiatowym Centrum Kształcenia Praktycznego w Świdnicy. W tym roku ruszyło kształcenie w klasie o specjalności kamieniarz, zgłosiło się trzydziestu młodych ludzi, chętnych do nauki. Od przyszłego roku planowane jest również utworzenie drugiej klasy o specjalności brukarz, kolejnym krokiem będzie uruchomienie klasy o specjalizacji renowacje i konserwacja zabytków. Pomysł utworzenia placówki kształcącej kamieniarzy w Strzegomiu nie miałby szans na realizację, gdyby nie przychylność i zaangażowanie władz Strzegomia i Świdnicy oraz pomoc Włoskiego Związku Producentów Maszyn oraz Międzynarodowego Instytutu Marmuru z Mediolanu. Pierwsze porozumienie w formie listu intencyjnego pomiędzy ZPBK, ISIM z Włoch oraz Burmistrzem i Radą Miasta Strzegom, zostało podpisane 26 listopada 2002 roku. Rozmowy kontynuowano później przez cały niemal następny rok podczas bezpośrednich spotkań w Polsce lub we Włoszech. W ich wyniku strona włoska pożyczyła na dwa lata z możliwością przedłużenia maszyny niezbędne do nauki obróbki ręcznej kamienia. Powiatowe Centrum Kształcenia Praktycznego w Świdnicy udostępniło pomieszczenia w Zespole Pracowni nr 3 przy al. Wojska Polskiego w Strzegomiu. Ponieważ wcześniej odbywały się tam zajęcia klas o specjalności mechanicznych, znajduje się tam wiele maszyn, które można użyć w przyszłości do produkcji kotew do mocowania kamienia na elewacjach. Taką propozycję złożyli Włosi, którzy zaoferowali również „know-how” wytwarzania tego rodzaju, niezbędnych urządzeń.

Na początku sierpnia bieżącego roku do Strzegomia przyjechał dyrektor IS.I.M., Paolo Marone, aby pomóc w prawidłowym ustawieniu przysłanych maszyn w warsztatach szkoleniowych. Dostarczył on również podręczniki i materiały szkoleniowe do nauki, po części w językach włoskim i angielskim. Stronie polskiej Włosi zaoferowali również tygodniowe szkolenie u siebie (w całości zapłacone przez stronę włoską). W pierwszej dekadzie września 2003 roku do Włoch pojechały dwie osoby, które po przejściu szkolenia będą nauczać w nowo otwartej placówce, są to Stanisław Sitarz oraz Bogusław Solima. Ostatni z wymienionych zapewnił, że uczniowie będą mogli kształcić się w zakresie wydobycia w kopalni „Piramida”. której jest prezesem.

W szczęśliwym finale działań na rzecz uruchomienia szkoły dla kamieniarzy wkład ZPBK jest zasadniczy. Członkowie zarządu związku spędzili mnóstwo czasu na długich wyjazdach zagranicznych finansowanych z własnej kieszeni, prowadzili mozolne negocjacje pokonując utrudnienia wynikające z bariery językowej, którą także trzeba było pokonywać przy dokonywaniu licznych technicznych tłumaczeń. Podkreślenie owych niełatwych do uchwycenia kwestii dla postronnego obserwatora ważne jest w kontekście kręcenia nosem przez różnych sceptyków, którzy nie mając dobrego rozeznania w pracach ZPBK ferują wyroki nie tylko na prywatnej niwie. Nie wchodząc w te animozje trzeba stwierdzić ponad wszelką wątpliwość, że i tak najważniejsze jest zadowolenie uczniów, którzy będą mogli korzystać z wiedzy przywiezionej z kraju, gdzie poziom wiedzy na temat technologii wydobycia i obróbki kamienia naturalnego jest najwyższy i wynika z najdłuższej tradycji kamieniarskich na świecie. Promocję i szerzenie wiedzy na temat zastosowania kamienia naturalnego należy rozpocząć od podstaw, czyli od naprawy  systemu edukacji. Nie można zapewniać jakości wyrobu na wysokim poziomie, jeśli „specjaliści” w polskich firmach kamieniarskich nie znają podstawowych zasad cięcia piłą diamentową lub nie potrafią wyliczyć, ile materiału potrzeba na wykonanie bardziej skomplikowanego projektu. Na co się przyda promocja, jeśli nie ma czego promować... I tak mamy już dziesięcioletnią lukę w szkolnictwie, dziś trzeba inwestować w młodych ludzi, żeby mogli ten stracony czas nadrobić. Obserwując edukację kamieniarską w innych państwach, zauważyć można, że podstawą i głównym źródłem czerpania wiedzy jest zawsze szkoła lub ośrodki kształcenia, tak jest na przykład u Włochów, Niemców, Czechów i Słowaków. Jak w takiej sytuacji u znacznie lepszych od nas można wyrażać opinię, że szkoła o profilu zawodowym nie jest w Polsce potrzebna, bo wszystkiego można nauczyć się w zakładzie lub kopalni? A jednak, niestety, takie opinie słyszy się i to w samym centrum polskiego kamieniarstwa... Niewątpliwie czynnikiem nie do pominięcia jest też kwestia tradycji, do której dobrze jest się móc odnieść i dlatego ważne jest poznawanie informacji o charakterze historycznym. Spoglądanie w polską przeszłość kamieniarską budzi pytanie o tożsamość, czy nie została ona już zatracona, skoro dopuszczono do zaniku edukacji kamieniarskiej na podstawowym poziomie, o wyższych nie wspominając? W tym kontekście paradoksalnie trzeba zapytać: po co opowiadać o historii, skoro nikt nie chce jej słuchać? Niedługo nie będzie nawet komu słuchać...

Istnieje więc konieczność powrotu do początku, co od zarania swego istnienia stara się czynić ZPBK. Po rozpoznaniu dotychczasowych dokonań środowiska kamieniarskiego teraz należy pójść dalej, osiągnąć kolejne cele i rozwiązywać kolejne problemy branży. Nie wolno zmarnować już wykonanej pracy, a z czasem, kiedy emocje wokół związku opadną, może ktoś się dołączy i sprawy kamieniarskie ruszą z miejsca.

Krok ku integracji kamieniarzy Piławy Górnej

W dniu 8 sierpnia 2003 roku przedstawiciele zarządu ZPBK zostali zaproszeni na spotkanie komitetu założycielskiego nowej organizacji branżowej w Piławie Górnej. Na spotkaniu byli obecni starosta dzierżoniowski Zbigniew Rak, burmistrz Piławy Górnej Ryszard Lewicki oraz przedstawiciele zakładów i kopalń z rejonu, w sumie około trzydziestu osób. Spotkanie otworzył starosta, który mówił o sensowności integrowania się w działaniach na rzecz osiągania wspólnych celów branży. Jako przykład skuteczności podał działania rolników z Dzierżoniowa. Mówił także o walce z bezrobociem poprzez tworzenie koniunktury dla pracodawców, podawał przykłady możliwej pomocy w przypadku kontaktów biznesowych w Niemczech i Austrii. Stwierdził, że administracja państwowa jest zainteresowana pomocą ludziom biznesu choćby w tej formie, że dopełni wszelkich starań, by w sytuacji połączenia z UE żadna z polskich firm nie była narażona na oszustwo z powodu luk w przepisach. Na koniec wyraził swoje poparcie dla łączenia się kamieniarzy i życzył sukcesów. Z kolei burmistrz Lewicki powiedział, że nie sposób rozwiązać problemów biznesu na drodze urzędowej. Pomoc Urzędu Miasta może polegać na tym, że dopełni on wszelkich starań, które otworzą drogę do pieniędzy z funduszów europejskich, przy czym wiązać się będzie to z koniecznością wspólnego wyłożenia jakichś pieniędzy przez samych zainteresowanych. Przestrzegał przed bardzo restrykcyjnymi przepisami unijnymi dotyczącymi na przykład odpadów poprodukcyjnych. Inny wydźwięk miało wystąpienie przedstawiciela ZPBK, Stanisława Sitarza. W swej wypowiedzi podkreślił cały szereg trudności, z jakimi muszą się liczyć piławscy kamieniarze, m.in. rozbieżność interesów poszczególnych członków organizacji czy brak pieniędzy na finansowanie statutowej działalności. Omówił krótko działalność ZPBK i wynikające z niej różne doświadczenia, z których mogłaby skorzystać piławska organizacja. Następnie propozycję statutu odczytał zebranym Leszek Wieczorek. Wchodząc w kwestie finansów poruszono temat przetwarzania odpadów poprodukcyjnych. Wyrażono zainteresowanie zbadaniem kwestii zasad działania podmiotów gospodarczych w krajach UE. Przyszłość branży zebrani upatrują w produkcji dla potrzeb architektury miast i osiedli, gdzie wciąż dominują betonowe puzzle. Widzą też potrzebę tworzenia lobbingu kamieniarskiego i konieczność zabezpieczenia się przed dumpingiem. Członkostwo w lokalnej organizacji określono na trzy kategorie: można wiec w niej mieć status członka zwyczajnego, wspierającego i honorowego. Wniosek o powołaniu Stowarzyszenia Pracodawców Branży Kamieniarskiej przyjęto przez aklamację, po tym wydarzeniu salę opuścił starosta dzierżoniowski. Warto w tym miejscu odnotować historyczny fakt dotyczący składu komitetu założycielskiego. Do tego gremium weszli: Wojciech Szcześniak, Kazimierz Listwan, Marcin Klimczak, Tadeusz Michalkiewicz, Irena Rabiej, Henryk Kościów. Następnie wybrano prezesa, którym został Wojciech Szcześniak. Piławski SPBK powstał jako rezultat trzeciego już podejścia tutejszych kamieniarzy do utworzenia własnej reprezentacji. W spotkaniu założycielskim nie wzięli udziału właściciele dużych zakładów kamieniarskich z terenu Piławy i okolic. fakt ten kryje w sobie jakiś problem, o którym zapewne niedługo usłyszymy.

III Kongres Kamieniarski w Strzegomiu

Jesień jest tradycyjnie okresem spotkań kamieniarzy na organizowanym przez ZPBK kongresie kamieniarskim. Tegoroczny kongres niewątpliwie można uznać za sukces na co wskazuje choćby frekwencja - przez salę spotkań przewinęło się około 60 osób. Co zaskakujące, z samego Strzegomia przybyły tylko cztery osoby, a przecież centrum polskiego granitu zostało wybrane na miejsce organizacji kongresu na wniosek kamieniarzy ze Strzegomia. Zebrani wysłuchali prelekcji na temat następstw dla kamieniarstwa przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska. Prelegentem był Janusz Marlinga, dyrektor Wydziału Rolnictwa i Ochrony Środowiska ze Starostwa Powiatowego w Świdnicy. Zbigniew Szczepanik z Państwowego Instytutu Geologicznego oddział Świętokrzyski zaprezentował „Sieć wzorcowni naturalnego kamienia budowlanego w Państwowym Instytucie Geologicznym”. Ostatnia prezentacja Sudeckiej Izby Przemysłowo – Handlowej w Świdnicy dotyczyła „Nowoczesnych technologii austriackiej firmy TECHMO, stosowanych przy wydobyciu i obróbce kamienia naturalnego”.

Podczas wolnej dyskusji zgłoszono wiele ciekawych spostrzeżeń i wniosków. Jak się okazało wiele osób zainteresowanych jest informacjami na temat profesjonalnego układania posadzek, zgłoszono wniosek, aby przygotować materiał instruktażowy na ten temat. Dyskutowano także na temat technologii szlifowania, montażu oraz konserwacji kamienia naturalnego. Jeden z uczestników wspomniał o tym, że kamieniarstwo jest w dalszym ciągu synonimem nagrobkarstwa, co nie jest korzystne dla branży. Można spotkać bardzo dużo wystaw gotowych nagrobków, natomiast w ogóle nie spotyka się gotowych wzorów zastosowania kamienia w łazienkach, kuchniach. Wspólnie stwierdzono, że sytuacja ta powinna ulec zmianie, ponieważ potencjalni klienci nie wiedzą, jakie możliwości w tym zakresie kryje w sobie kamień. Zgłaszano wiele problemów istniejących w branży, jak np. zaniżanie cen przez handlarzy kamieniem, jednak jak poinformował zarząd związku jest to problem, na który związek nie może wpłynąć, bo byłaby to ingerencja w naturalną sytuację rynkową. Uczestnicy zastanawiali się również, dlaczego tak mało osób ze Strzegomia uczestniczyło w kongresie, pomimo tego, że obrady były bezpłatne. Wysunięto wniosek, że tutejsi kamieniarze jeszcze nie dojrzeli do integracji. Dodatkowym potwierdzeniem tego była informacja, że na zaproszenie burmistrza Strzegomia, które wysłane było do 300 firm, przyszło tylko 15 kamieniarzy. Po raz kolejny poruszono temat 22% VAT-u na wyroby kamienne oraz 7% VAT-u na wyroby betonowe. Chodziło tu o kostkę granitową i betonową. Zauważono, że tworzy się czarny rynek kupujących kostkę granitową, taki stan wynika z faaktu, że istnieją luki w przepisach, które dzielą na wyroby z kamienia na elementy łupane, na które jest 7% VAT, oraz na elementy kruszone, obciążone 22% VAT. Zaproponowano, aby związek spróbował tą sytuację zmienić, jednak, jak poinformował jeden z uczestników, takie kroki zostały już podjęte już rok temu i odpowiedzią ministerstwa było, „że przyjdzie Unia i wszystko wyrówna”. Z sali padła propozycja, żeby raz jeszcze spróbować ruszyć tę sprawę poprzez wysłanie listów do komisji sejmowych.

Mariusz Eichler, przedstawiciel firmy „Maxi” z Wrocławia, zaproponował, aby przy związku stworzyć komórkę - centrum doradcze - które by pomagało osobom zainteresowanym w rozwiązywaniu różnych problemów. Warunkiem skuteczności działania tego pomysłu jest jednak większa liczba członków. Z kolei Bogusław Solima złożył wniosek, aby związek zwrócił się do urzędu skarbowego z pytaniem, czy używanie oleju opałowego przez kopalnie do działań technologicznych i palenia w kamieniołomach jest celem grzewczym. Jak wiadomo, każdy kupujący olej opałowy jest zobowiązany do dołączenia do faktury deklaracji, że olej ten używany jest do celów opałowych. Jeżeli nie jest to cel grzewczy, należy zapłacić akcyzę, co znacznie podwyższa koszt zakupu tego materiału. Istnieją obawy wielu użytkowników, że celowość stosowania oleju przez kopalnie może zostać podważona przez US. Wniosek podjęto.

Poruszono również temat ubiegania się o dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej dla wspólnego wystawiania się członków związku na targach krajowych i  międzynarodowych. Ostatnim zgłoszonym wnioskiem było zwrócenie się do członków związku z pytaniem, jaka tematyka działań podejmowanych przez związek by ich interesowała. Kongres tradycyjnie zakończono uroczystą kolacją, przy której dyskusjom na tematy zawodowe nie było końca.