Metody kosztorysowania obiektów i robót budowlanych

Aktualne metody w zakresie sporządzania kosztorysu sprowadzają się do dwóch: metody uproszczonej i szczegółowej. Metoda uproszczona polega na obliczeniu ceny kosztorysowej (Ck) jako sumy iloczynów ustalonych ilości jednostek przedmiarowych lub obmiarowych robót oraz cen jednostkowych (Cj) i możemy

to zapisać następującą formułą:

Ck =   Q x Cj +Pv,

gdzie: Ck - cena kosztorysowa,

Q - ilość jednostek z przedmiaru lub obmiaru,

Cj - cena jednostkowa robót podstawowych lub scalonych łącznie z kosztami pośrednimi i zyskiem kalkulacyjnym,

Pv - podatek VAT.

W kalkulacji tej możemy agregować ceny jednostkowe odpowiednio do stopnia scalenia roboty budowlanej od roboty podstawowej poprzez asortymenty robót, elementy scalone aż do jednostkowej ceny obiektu.Metoda szczegółowa polega na obliczeniu ceny kosztorysowej jako sumy iloczynów: ilości robót, jednostkowych nakładów rzeczowych i ich cen oraz doliczonych odpowiednio kosztów pośrednich i zysku według dwóch formuł:

I Ck =    L x (n + c + Kpj + Zj) + Pv,

II Ck =    (L x n x c) + Kp + Z + Pv,

gdzie oznaczenia są następujące:

Ck - cena kosztorysowa,

L - ilości jednostek przedmiarowych lub obmiarowych,

n - jednostkowe nakłady rzeczowe robocizny R, materiałów M i sprzętu S,

c - ceny jednostkowe nakładów rzeczowych czynników produkcji: robocizny, materiałów i sprzętu,

Kp - koszty pośrednie,

Z - zysk kalkulacyjny,

Pv - podatek VAT.

Pierwsza formuła oznacza kalkulację cen jednostkowych robót dla każdej pozycji kosztorysowej poprzez kalkulację szczegółową i wymnożenie ich przez ilości robót wynikające z przedmiaru i obmiaru. Druga formuła zaś polega na obliczeniu dla każdej pozycji zużycia czynników produkcji, czyli L*nr*cr, L*nm*cm*, L*ns*cs  (koszty bezpośrednie) i doliczeniu na końcu kosztorysu kosztów pośrednich i zysku.Koszty pośrednie obejmują koszty ogólne budowy i  koszty zarządu przedsiębiorstwa. Koszty pośrednie w kosztorysie oblicza się jako iloczyn wskaźnika kosztów pośrednich lub ustala kwotowo na podstawie preliminarza. Zysk oblicza się jako iloczyn wskaźnika narzutu zysku i podstawy jego naliczania lub przyjmuje kwotowo

PRAWNE PODSTAWY KOSZTORYSOWANIA

Wszystkie rodzaje kalkulacji są wykorzystywane do wyliczenia ceny lub wartości kosztorysowej w różnego rodzaju kosztorysach. W zależności od przeznaczenia możemy wyróżnić następujące rodzaje kosztorysów: inwestorski, ofertowy, dodatkowy lub zamienny, powykonawczy. Kosztorys to jednak nie tylko same kalkulacje, ale jeszcze wiele różnych elementów, które regulują odpowiednie akty prawne. Obecnie obowiązującymi aktami prawnymi dotyczącymi bezpośrednio

kosztorysowania są:

  -  Rozporządzenie w sprawie metod

i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego (Dz.U. nr 26, poz. 239)

z dnia 26 lutego 1999.

  -  Rozporządzenie w sprawie określania kosztorysowych norm nakładów rzeczowych, cen jednostkowych robót budowlanych oraz cen czynników produkcji dla potrzeb sporządzania kosztorysu inwestorskiego z dnia

26 września 2000 (Dz.U. 114, poz. 1195).

Obydwa te rozporządzenia dotyczą kosztorysów inwestorskich opracowanych dla potrzeb zamówień publicznych. Należy też przywołać rozporządzenie w sprawie metod kosztorysowania obiektów i robót budowlanych (Dz. U. nr 80, poz. 867)

z dnia 13 lipca 2001. Dotyczy ono sporządzania kosztorysów opracowywanych przez wykonawców robót na żądanie zamawiającego. Wprowadzono w nim istotne zmiany wynikające z nowelizacji ustawy o cenach oraz uwag i propozycji środowiska kosztorysantów. Pomimo że rozporządzenie już nie obowiązuje na skutek kolejnych zmian ustawy o cenach, wywarło jednak wpływ na obecnie pojawiające się "środowiskowe" regulacje dotyczące kosztorysów nie podlegających ustawie o zamówieniach publicznych. W uzupełnieniu rodzajów kosztorysów można podać definicję kosztorysu nakładczego, który mamy po pomnożeniu norm zużycia poszczególnych czynników produkcji R, M, S przez ilości robót. Wykorzystujemy go zamiennie z przedmiarem robót, zawierającym opis robót budowlanych w kolejności technologicznej ich wykonania i ilości tych  robót. Zarówno w przedmiarze, jak i w kosztorysie nakładczym podajemy podstawy do ustalenia nakładów rzeczowych, czyli nr katalogu, tablicy, kolumny.

PODSTAWY SPORZĄDZANIA KOSZTORYSÓW

Podstawami do sporządzania kosztorysu inwestorskiego są zgodnie z rozporządzeniem z 26.02.1999 roku dokumentacja projektowa zawierająca przedmiar, specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót. Podstawami do sporządzania kosztorysu ofertowego są: dokumentacja projektowa, przedmiar robót, specyfikację techniczną wykonania i odbioru robót budowlanych, założenia lub dane wyjściowe do kosztorysowania, ceny jednostkowe robót lub czynników produkcji w zależności od rodzaju kalkulacji.Podstawami do sporządzania kosztorysów powykonawczych są: dokumentacja budowy, protokół danych wyjściowych do kosztorysowania, ceny jednostkowe określone w protokole, jednostkowe nakłady rzeczowe oraz ceny jednostkowe czynników produkcji, koszty pośrednie i zysk określone w protokole.

Cięcie strumieniem wody

Niewiele jest technologii, które mogłyby w ostatnich latach konkurować pod względem szybkości rozwoju z cięciem strumieniem wodnym.Coraz więcej firm przekonuje się do tej uniwersalnej metody. Umożliwia ona bowiem praktycznie niezależnie od rodzaju materiału obróbkę detali o grubościach do 150 mm. Takich możliwości nie oferuje żadna z dotychczas znanych i stosowanych metod cięcia. Technologia cięcia wodą stanowi nie tylko konkurencję, ale także uzupełnienie tradycyjnych metod, takich jak cięcie laserowo bądź plazmą. Chodzi tu o wypełnienie luk, w których tradycyjne metody cięcia nie zdają egzaminu lub wyeliminowanie dodatkowych prac wykończeniowych związanych głównie z obróbką krawędzi. Wiele firm ceni sobie również fakt, iż cięcie wodą nie powoduje powstawania i rozprzestrzeniania się ani pyłów, ani gazów, które mogłyby być szkodliwe dla osób obsługujących maszynę oraz innych pracowników znajdujących się na hali. Wśród wielu użytkowników technologii cięcia wodą podział na branże przedstawia się w następujący sposób:

- obróbka metalu  47 %

- obróbka kamienia (marmur, granit)  20 %

- przemysł samochodowy

  (zastosowania 3D) 17 %

- przemysł spożywczy 3 %

- inne zastosowania przemysłowe 13 %

Pomimo szybko wzrastającej znajomości technologii cięcia wodą w ostatnich latach, firma INGERSOLL-RAND, jako światowy lider tej metody, stwierdza, że w wielu gałęziach przemysłu jest to metoda nieznana. Pozostaje więc sporo do zrobienia, aby upowszechnić tę metodę oraz przekonać odbiorców o jej zaletach. Szczególnie podczas prac towarzyszących  wytwarzaniu specjalnych, nieseryjnych urządzeń/maszyn z różnych, również nietypowych materiałów, technologia cięcia wodą jako metoda uniwersalna (do wszelkich rodzajów materiałów) okazuje się bardzo przydatna.Aktualnie stosunek ilości zastosowań cięcia czystą wodą do cięcia abrazywnego (ze ścierniwem) wynosi około 10 % (cięcie czystą wodą) do 90 % (ze ścierniwem). Stosunek ten przed 10 latami wyglądał dokładnie odwrotnie! Wniosek z tego, że obecnie coraz więcej wycina się wodą twardych i bardzo twardych materiałów. Pomimo tego, należy jednak wspomnieć o tym, że firma INGERSOLL-RAND obsługuje 80 % sektora cięcia czystą wodą w przemyśle samochodowym. Na terenie Polski technologia cięcia wodą nie jest jeszcze tak rozpowszechniona jak  w Europie Zachodniej, jednak i u nas jest ona obecna. Przykładem niech będzie krakowska firma PRAGMA, oferująca szeroki wachlarz usług cięcia praktycznie w każdym rodzaju materiału. Szczegółowych informacji udzielą pracownicy firmy pod numerem telefonów  (0 prefix 12) 296 04 74 lub 0605 574 151. Firma INGERSOLL-RAND stale rozszerza i ulepsza swoje produkty, dowodem na to jest m.in. wprowadzenie na rynek nowej serii pomp o oznaczeniu STREAMLINE SL-IV-PLUS, które umożliwiają cięcie pod stałym roboczym ciśnieniem o wysokości 4150 bar. Ponad 50-letnie doświadczenie w zakresie rozwoju i produkcji wysokociśnieniowych komponentów gwarantuje firmie INGERSOLL-RAND optymistyczne spojrzenie na obecne oraz przyszłe zastosowania technologii cięcia strumieniem wody. Przedstawicielstwo firmy INGERSOLL-RAND w Polsce od kilku lat mieści się w Warszawie.

Kamień i metamorfozy

Ewa Solima jest dyplomantką u profesora Alojzego Gryta na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Na swoim koncie ma kilka wystaw i wiele ciekawych realizacji rzeźbiarskich. Rozmowa z tą utalentowaną artystką odbyła się we Wrocławiu, nieopodal skweru, na którym stoi najbardziej znana jej rzeźba  granitowy słoń.Anna Wiśniewska: - Słoń jest naprawdę imponujących rozmiarów. Czy możesz podać jego gabaryty?

Ewa Solima: - Słoń ma około trzech metrów wysokości, trzy i pół metra długości i waży prawie 20 ton.

- To prawdopodobnie największy kamienny słoń na świecie.

Wykonany jest ze strzegomskiego granitu. Skąd wzięłaś taki duży bloki dlaczego wybrałaś właśnie granit?

- Blok został wydobyty specjalnie dla potrzeb mojej rzeźby w kamieniołomie w Kostrzy. Granit wybrałam z kilku powodów - po pierwsze jest to materiał stosunkowo łatwo dostępny dla mieszkanki Strzegomia, a ja właśnie nią jestem; po drugie granit jest dosyć neutralnym kamieniem. Dobrze dostosowuje się do każdego otoczenia, może stanowić ozdobę terenu zielonego, świetnie współgra z nowoczesna architekturą.

- Dlaczego właściwie wybrałaś motyw słonia?

- Z wyglądu mój słoń przypomina samicę słonia indyjskiego. Nie ma kłów i ma podniesioną trąbę. Słoń z podniesioną trąbą jest symbolem szczęścia. To zwierzę jest czczone w wielu religiach. Najbardziej znany hinduski bóg Ganesia ma głowę słonia. Słoń jest największym, najcięższym i najinteligentniejszym z żyjących obecnie ssaków lądowych. Rzeźba miała być reklamą jednej z firm kamieniarskich na targach Tarbud. Obecnie nadal pełni tę funkcję. Stoi na skwerku przy ul. Powstańców Śląskich we Wrocławiu. Chciałam, aby mój słoń przyciągał wzrok i bawił jednocześnie, by nie był kolejną napuszoną, abstrakcyjną rzeźbą.

- Od czego zaczęłaś prace nad „Słoniem”?

- Po pierwsze zaczęłam czytać o słoniach i ich zwyczajach. Potem była wizyta we wrocławskim zoo, seria szkiców i zdjęć. I tu napotkałam na pewien problem. Potrzebowałam słonia z otwartą paszczą. Po kilku godzinach spędzonych przy wybiegu doczekałam się tego  widoku. Jeden ze słoni, widocznie znudzonych moją obecnością, po prostu ziewnął. Na podstawie zgromadzonych materiałów wykonałam kilka małych słoników i ten właściwy, metrowy model gipsowy.

- Czy ten słoń naprawdę przyniósł ci szczęście?

- Chyba mogę tak powiedzieć. W kwietniu tego roku odsłonięto w Słubicach pomnik „Integracja”. Jestem jego autorką.

- Kolejna ogromna rzeźba. Tym razem również granitowa. Pomnik to dwie kostki leżące jedna na drugiej, zszyte liną i przekłute igłą. Co ma symbolizować taka forma?

- Pragnęłam, aby moja rzeźba mówiła o przemianach, jakie zachodzą w Europie i na świecie w ciągu kilku ostatnich lat. Na naszym kontynencie możemy obserwować jednoczenie się narodów. Unia Europejska rozszerza się. Okazuje się, że tolerancja i wspólny wysiłek przynoszą wiele korzyści. Przeszycie kamienia igłą jest w praktyce niemożliwe. Moja rzeźba zamienia niemożliwe w możliwe. Podobnie jak w rzeczywistości, czasami udaje się osiągnąć coś, co wydawało się niemożliwe, tak ja mojej rzeźbie nadałam pozornie niemożliwą formę. Mała przyszyta łatka, mówi o tym, że każdy może się przyłączyć do takiej wspólnoty. Taka forma wydała mi się właściwa dla miasta Słubic, które współpracuje z Frankfurtem.

- Powiedz, proszę, jakie wymiary ma ta rzeźba?

- „Integracja” to dwie kostki kamienne. Każda z nich waży jakieś 9 ton i ma około półtora metra wysokości. Jedna jest wykonana techniką płomieniowania, druga  szlifowania. Chromowana metalowa igła, która przebija jedną z kostek, ma 170 cm.

- Czy tworząc projekt rzeźby, brałaś pod uwagę otoczenie, w którym będzie się ją prezentować?

- Tak, myślałam o nowoczesnej architekturze budynku szkoły Collegium Polonicum, przed którą miałam ją ustawić. Prosta, surowa forma wydała mi się najwłaściwsza.

- Czy wszystkie twoje rzeźby są takie duże?

- Oczywiście, że nie. Bardzo lubię małe formy. Od kilku lat zajmuję się projektowaniem galanterii kamiennej. Tworzę torebki i buty naturalnej wielkości. Stosuję różne rodzaje kamienia i łączę je ze sobą. Moim ulubionym kamieniem jest Namibia Blue. Często łączę kamień z metalem lub szkłem. Czasami moje kamienne rzeźby „szyję”, czasem „spinam” agrafką lub „nacinam” żyletką. Lubię surrealistyczne, obłe formy.

- Kto jest według ciebie największym artystą wszech czasów?

- Bez wątpienia jest nim dla mnie Salvador Dali. Według mnie, miał niesamowite pomysły, a to właśnie pomysł jest najtrudniejszym etapem realizacji każdego dzieła.

- Skąd ty czerpiesz s Ewa Solima jest dyplomantką u profesora Alojzego Gryta na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Na swoim koncie ma kilka wystaw i wiele ciekawych realizacji rzeźbiarskich. Rozmowa z tą utalentowaną artystką odbyła się we Wrocławiu, nieopodal skweru, na którym stoi najbardziej znana jej rzeźba  granitowy słoń.Anna Wiśniewska: - Słoń jest naprawdę imponujących rozmiarów. Czy możesz podać jego gabaryty?

Ewa Solima: - Słoń ma około trzech metrów wysokości, trzy i pół metra długości i waży prawie 20 ton.

- To prawdopodobnie największy kamienny słoń na świecie.

Wykonany jest ze strzegomskiego granitu. Skąd wzięłaś taki duży bloki dlaczego wybrałaś właśnie granit?

- Blok został wydobyty specjalnie dla potrzeb mojej rzeźby w kamieniołomie w Kostrzy. Granit wybrałam z kilku powodów - po pierwsze jest to materiał stosunkowo łatwo dostępny dla mieszkanki Strzegomia, a ja właśnie nią jestem; po drugie granit jest dosyć neutralnym kamieniem. Dobrze dostosowuje się do każdego otoczenia, może stanowić ozdobę terenu zielonego, świetnie współgra z nowoczesna architekturą.

- Dlaczego właściwie wybrałaś motyw słonia?

- Z wyglądu mój słoń przypomina samicę słonia indyjskiego. Nie ma kłów i ma podniesioną trąbę. Słoń z podniesioną trąbą jest symbolem szczęścia. To zwierzę jest czczone w wielu religiach. Najbardziej znany hinduski bóg Ganesia ma głowę słonia. Słoń jest największym, najcięższym i najinteligentniejszym z żyjących obecnie ssaków lądowych. Rzeźba miała być reklamą jednej z firm kamieniarskich na targach Tarbud. Obecnie nadal pełni tę funkcję. Stoi na skwerku przy ul. Powstańców Śląskich we Wrocławiu. Chciałam, aby mój słoń przyciągał wzrok i bawił jednocześnie, by nie był kolejną napuszoną, abstrakcyjną rzeźbą.

- Od czego zaczęłaś prace nad „Słoniem”?

- Po pierwsze zaczęłam czytać o słoniach i ich zwyczajach. Potem była wizyta we wrocławskim zoo, seria szkiców i zdjęć. I tu napotkałam na pewien problem. Potrzebowałam słonia z otwartą paszczą. Po kilku godzinach spędzonych przy wybiegu doczekałam się tego  widoku. Jeden ze słoni, widocznie znudzonych moją obecnością, po prostu ziewnął. Na podstawie zgromadzonych materiałów wykonałam kilka małych słoników i ten właściwy, metrowy model gipsowy.

- Czy ten słoń naprawdę przyniósł ci szczęście?

- Chyba mogę tak powiedzieć. W kwietniu tego roku odsłonięto w Słubicach pomnik „Integracja”. Jestem jego autorką.

- Kolejna ogromna rzeźba. Tym razem również granitowa. Pomnik to dwie kostki leżące jedna na drugiej, zszyte liną i przekłute igłą. Co ma symbolizować taka forma?

- Pragnęłam, aby moja rzeźba mówiła o przemianach, jakie zachodzą w Europie i na świecie w ciągu kilku ostatnich lat. Na naszym kontynencie możemy obserwować jednoczenie się narodów. Unia Europejska rozszerza się. Okazuje się, że tolerancja i wspólny wysiłek przynoszą wiele korzyści. Przeszycie kamienia igłą jest w praktyce niemożliwe. Moja rzeźba zamienia niemożliwe w możliwe. Podobnie jak w rzeczywistości, czasami udaje się osiągnąć coś, co wydawało się niemożliwe, tak ja mojej rzeźbie nadałam pozornie niemożliwą formę. Mała przyszyta łatka, mówi o tym, że każdy może się przyłączyć do takiej wspólnoty. Taka forma wydała mi się właściwa dla miasta Słubic, które współpracuje z Frankfurtem.

- Powiedz, proszę, jakie wymiary ma ta rzeźba?

- „Integracja” to dwie kostki kamienne. Każda z nich waży jakieś 9 ton i ma około półtora metra wysokości. Jedna jest wykonana techniką płomieniowania, druga  szlifowania. Chromowana metalowa igła, która przebija jedną z kostek, ma 170 cm.

- Czy tworząc projekt rzeźby, brałaś pod uwagę otoczenie, w którym będzie się ją prezentować?

- Tak, myślałam o nowoczesnej architekturze budynku szkoły Collegium Polonicum, przed którą miałam ją ustawić. Prosta, surowa forma wydała mi się najwłaściwsza.

- Czy wszystkie twoje rzeźby są takie duże?

- Oczywiście, że nie. Bardzo lubię małe formy. Od kilku lat zajmuję się projektowaniem galanterii kamiennej. Tworzę torebki i buty naturalnej wielkości. Stosuję różne rodzaje kamienia i łączę je ze sobą. Moim ulubionym kamieniem jest Namibia Blue. Często łączę kamień z metalem lub szkłem. Czasami moje kamienne rzeźby „szyję”, czasem „spinam” agrafką lub „nacinam” żyletką. Lubię surrealistyczne, obłe formy.

- Kto jest według ciebie największym artystą wszech czasów?

- Bez wątpienia jest nim dla mnie Salvador Dali. Według mnie, miał niesamowite pomysły, a to właśnie pomysł jest najtrudniejszym etapem realizacji każdego dzieła.

- Skąd ty czerpiesz swoje pomysły?

- Dużo podróżuję. Wszędzie spotykam różne formy wykonane z kamienia. Olbrzymie wrażenia zrobiły na mnie potężne piramidy w Egipcie i Meksyku. Mimo wszystko najbardziej wzruszyły mnie malutkie, niezwykle precyzyjne, ażurowe rzeźby w Indiach, wykonane za pomocą prymitywnych narzędzi. Poza tym odwiedzam targi kamieniarskie w Weronie i Norymberdze, a jest tam na co popatrzeć.

- Co przygotowujesz na dyplom?

- Pracę teoretyczną poświęciłam oczywiście kamieniowi, jako najstarszemu materiałowi rzeźbiarskiemu. Część artystyczna - to moja kolejna olbrzymia rzeźba. Będzie to stwór na trzech nogach, którego nazwałam Granitaur. Wykonam go z granitu łączonego z trzema innymi rodzajami kamienia. Stwór będzie miał około metra wysokości i dwóch metrów długości.

- Skąd pomysł stwora?

- Cały piąty rok studiów poświęciłam na wykonanie gipsowych modeli o obłej formie. Kiedy do jednej z form dodałam nogi okazało się, że mam jakiegoś śmiesznego stwora.

- Czy oprócz rzeźby interesuje Cię jeszcze jakaś forma działalności artystycznej?

- O tak! Moją drugą pasją są metamorfozy. Przy pomocy makijażu i peruk zmieniam swoją twarz, tworzę nową kobietę. Poza tym uwielbiam robić torebki z różnych materiałów:

kamienia, drewna, szkła, plastiku, tkanin. Ostatnio zorganizowałam wystawę moich prac w galerii Wittchen w Warszawie. Od kilku lat biorę udział w aukcjach charytatywnych, na których wystawiam moje obrazy.

- To doprawdy imponujące. Nie pozostaje nic innego jak życzyć ci powodzenia i... trzymam kciuki za Granitaura.

woje pomysły?

- Dużo podróżuję. Wszędzie spotykam różne formy wykonane z kamienia. Olbrzymie wrażenia zrobiły na mnie potężne piramidy w Egipcie i Meksyku. Mimo wszystko najbardziej wzruszyły mnie malutkie, niezwykle precyzyjne, ażurowe rzeźby w Indiach, wykonane za pomocą prymitywnych narzędzi. Poza tym odwiedzam targi kamieniarskie w Weronie i Norymberdze, a jest tam na co popatrzeć.

- Co przygotowujesz na dyplom?

- Pracę teoretyczną poświęciłam oczywiście kamieniowi, jako najstarszemu materiałowi rzeźbiarskiemu. Część artystyczna - to moja kolejna olbrzymia rzeźba. Będzie to stwór na trzech nogach, którego nazwałam Granitaur. Wykonam go z granitu łączonego z trzema innymi rodzajami kamienia. Stwór będzie miał około metra wysokości i dwóch metrów długości.

- Skąd pomysł stwora?

- Cały piąty rok studiów poświęciłam na wykonanie gipsowych modeli o obłej formie. Kiedy do jednej z form dodałam nogi okazało się, że mam jakiegoś śmiesznego stwora.

- Czy oprócz rzeźby interesuje Cię jeszcze jakaś forma działalności artystycznej?

- O tak! Moją drugą pasją są metamorfozy. Przy pomocy makijażu i peruk zmieniam swoją twarz, tworzę nową kobietę. Poza tym uwielbiam robić torebki z różnych materiałów:

kamienia, drewna, szkła, plastiku, tkanin. Ostatnio zorganizowałam wystawę moich prac w galerii Wittchen w Warszawie. Od kilku lat biorę udział w aukcjach charytatywnych, na których wystawiam moje obrazy.

- To doprawdy imponujące. Nie pozostaje nic innego jak życzyć ci powodzenia i... trzymam kciuki za Granitaura.