Netykieta, czyli nie rób drugiemu...

Wraz z rozwojem i wzrostem różnorodności usług w Internecie wykształcił się zbiór zaleceń i reguł postępowania obowiązujących w sieci, określany mianem etykiety sieciowej lub krócej netykiety. Jest to rodzaj niepisanego elektronicznego savoir vivre'u; przestrzegania jego zasad nie pilnuje żadna instytucja ani organizacja, dlatego za ich łamanie nie grozi jakakolwiek kara, choć sami użytkownicy sieci mogą internetowemu gburowi dać się we znaki. Funkcjonuje nawet specjalne określenie osoby uporczywie łamiącej zasady owego savoir vivre'u, jest to słowo „lamer”, które w światku internautów (czyli osób namiętnie korzystających z dobrodziejstw Internetu) znaczy tyle co żółtodziób lub ignorant, a mówiąc bez ogródek - głupiec.Niektóre z zasad etykiety sieciowej odnoszą się do formy, a inne do treści wiadomości wysyłanych czy publikowanych w sieci. Odwołują się one przede wszystkim do zdrowego rozsądku, ale też wskazują na potrzebę poszanowania innych użytkowników sieci. Każda z usług sieciowych rządzi się własnymi regułami i zwyczajami czy procedurami. Działania, które są rutynowo dozwolone w jednym obszarze sieci, mogą być kontrolowane lub nawet zabronione w innym. Przykładami takiego nadużywania mogą być: umieszczanie w systemie nielegalnych informacji, używanie obelżywego lub budzącego inne zastrzeżenia języka w przesyłanych wiadomościach (zarówno publicznych jak i prywatnych), nadawanie wiadomości, które mogą spowodować utratę wyników pracy u odbiorców, wysyłanie tzw. listów łańcuszkowych oraz wszelkie inne działania, które mogą spowodować "przepełnienie" sieci lub w inny sposób zakłócać pracę innych użytkowników. W przypadkach notorycznego i rażącego łamania tych reguł można zostać pozbawionym możliwości korzystania z poszczególnych usług (np. wysyłania listów do grup dyskusyjnych lub likwidacja konta pocztowego).

Poczta elektroniczna 

 Kardynalną zasadą korzystania z poczty elektronicznej jest częste (nawet codzienne) kontrolowanie zawartości skrzynki. Wiadomość przesłaną do firmy, na którą w ciągu trzech dni nie odpowiedziano traktuje się za przemilczaną celowo. Notoryczne zapominanie o kontrolowaniu napływających wiadomości i brak reakcji mogą podważyć zaufanie do nas, a także do firmy, którą reprezentujemy. Kontrola zawartości dotyczy także porządku w naszej skrzynce, jej objętości, przechowywania niepotrzebnych, nieaktualnych informacji. Wielość różnych ofert, łańcuszków, kawałów, może przyczynić się do tego, że przeoczymy ważną informację, która wymaga od nas szybkiej i sprawnej reakcji. Warto zdefiniować dla własnego pożytku kilka katalogów i segregować pocztę, usuwając to, co zbędne. Większość programów pocztowych wyposażona jest w mechanizmy archiwizacji poczty, dzięki czemu możemy na przykład całą pocztę z zeszłego roku wyeksportować do jednego pliku tekstowego, co zaoszczędzi nam sporo miejsca na dysku. Druga zasada, o której często się zapomina, to: Nigdy nie zakładaj, że twoja poczta może być odczytana tylko przez ciebie i adresata, inni mogą być też w stanie odczytać twoją przesyłkę. Nigdy nie wysyłaj i nie przechowuj niczego, czego nie chciałbyś zobaczyć, np. w jutrzejszym wydaniu gazety.Reguły dotyczące treści listów elektronicznych są w większości odwzorowaniem zasad prowadzenia korespondencji, zarówno tej prywatnej, jak i biznesowej, jednakże z uwagi na pewne cechy specyficzne tej usługi pojawiły się też nowe zasady. Przede wszystkim e-maile powinny być krótkie i na temat, skoncentrowane na jednym wątku. Należy także zwrócić uwagę na wygłaszane opinie o innych, gdyż przesyłki e-mail łatwo jest rozpowszechniać. Powinniśmy też pamiętać, iż rozpowszechnianie prywatnej poczty przez listy dyskusyjne bez zezwolenia autora uważa się za szczególnie niegrzeczne.W korespondencji biznesowej przestrzegajmy  korespondencyjnej „drogi służbowej”, np. w sprawie reklamacji nie powinno się przesyłać zażaleń bezpośrednio do zarządu tylko dlatego, że znamy odpowiedni  adres e-mail.W korespondencji biznesowej (ale i nie tylko) bardzo istotne jest stosowanie tzw. sygnatury, czyli automatycznego podpisu z naszym nazwiskiem, stanowiskiem, nazwą firmy itp. Do niedawna maksymalna wielkość sygnatury określano jako 4 linie, jednakże w wielu źródłach pojawia się informacja, że idealna sygnatura nie powinna być większa niż 6 linii. Pole „subject” („temat”) listu powinno być zawsze wypełnione zgodnie z treścią listu, adresatowi listu ułatwi to zarządzanie pocztą.Odpowiadając na list nie należy cytować go w całości, a jedynie tą część, której dotyczy odpowiedź. W złym tonie jest w cytowanej części pozostawianie sygnatury (podpisu) nadawcy. Naganne jest również zacytowanie całego listu tylko po to, aby dodać pod nim tekst: „zgadzam się”.Słowa pisane wielkimi literami w Internecie odbierane są jako krzyk.Dlatego ograniczajmy wykorzystanie klawiszy „Shift” i „CapsLock”. Wiadomość zawierająca wyłącznie wielkie litery to szczególnie RAŻĄCY przypadek naruszenia netykiety. Zachowajmy także  ostrożność pisząc z humorem lub sarkazmem  bez osobistego kontaktu żart może być odebrany jako złośliwa krytyka. W korespondencji nieformalnej, o ile to możliwe, można stosować skróty (tzw. akronimy)  oraz „buźki” (tzw. emotikony), które ułatwią czytającemu zrozumieć nastrój towarzyszący przy pisaniu.

Oto podstawowy zestaw emotikonów:

:-)   uśmiech

;-)   tekst pisany „z przymrużeniem oka”, „puszczenie oczka” (żartowałem)

:-(  smutek,

:-O zdziwienie (np. zadziwiasz mnie).

Szerszy zestaw uśmieszków oraz akronimów można znaleźć w sieci. Starajmy się ograniczać objętość wysyłanego listu. Obrazki powinno się wysyłać tylko wtedy, gdy jest to konieczne, w formatach najbardziej skompresowanych (największą kompresję oferuje format JPG), większe pliki powinny być wysyłane po skompresowaniu (np. programem WinZIP lub innymi). Pamiętaj: odbierający twoje listy może używać powolnego modemu i ściąganie dużego obrazka staje się kosztowne i męczące. Ograniczajmy także rozsyłanie listów, wzorowanych na łańcuszku szczęścia. Źle widziane jest także rozsyłanie niechcianych ogłoszeń, jeśli odbiorcy nie wyrazili chęci. Jest to spam, którego przecież sami nie tolerujemy.W związku z radosną twórczością różnej maści „wirusologów” i efektów ich pracy, rozsyłających się za pomocą mechanizmów poczty elektronicznej, należy często kontrolować, czy nasz komputer nie jest przytulnym schronieniem dla wirusów, „robaków internetowych” i „koni trojańskich”. Możemy dzięki temu ochronić nie tylko swoje dyski, ale i dyski znajomych, z którymi korespondujemy. W sieci znaleźć można wiele skanerów, które pozwolą przeszukać dysk (np. na witrynie producenta programu Mks_vir:  www.mks.com.pl).

Grupy dyskusyjne

Środowisko użytkowników grup dyskusyjnych jest bardzo hermetyczne i zasadnicze. Nigdzie w sieci netykieta nie jest tak bezwzględnie przestrzegana jak przez „starych wyjadaczy” Usenetu.  Każda grupa dyskusyjna ma własny zestaw reguł, jednakże wiele zasad jest bardzo podobnych. Przed wysłaniem jakiegokolwiek listu należy zapoznać się z opisem tematów poruszanych na danej liście czy grupie (każda lista dyskusyjna i grupa usenetowa ma krótką adnotację określającą charakter grupy), żeby uniknąć wysyłania listu na grupę, która nie jest związana tematycznie z treścią listu. Źle widziane jest także wysyłanie tego samego listu na kilka rożnych list dyskusyjnych czy grup usenetowych. Wysyłanie reklam na grupy dyskusyjne jest bardzo źle widziane. Dużo lepszym sposobem dotarcia do jej czytelników jest wzięcie udziału w dyskusji i przedstawienie swojego punktu widzenia (lub punktu widzenia firmy). Nie należy wysyłać binariów na grupy news'owe, czyli plików z kodem programu, grafiką, z wyjątkiem tych grup, które mają w nazwie „bin”. Zaleca się także wysyłanie wiadomości w formacie tekstowym, a nie jako „html”. Odpowiadając na wiadomość na grupie dyskusyjnej należy sprawdzić w nagłówku listu do kogo został zaadresowany  na listę czy też na prywatny adres autora listu.

WWW

Strony w Internecie, podobnie jak każde oryginalne dzieło, są chronione przez prawo autorskie. Ochrona ta oznacza, że nikt bez naszego przyzwolenia nie może używać stworzonych przez nas dokumentów jako swoich własnych: dotyczy to zarówno tekstu, grafiki, jak i innych informacji. Jednym z największych mitów Internetu jest przekonanie, że wszystko jest za darmo. Możliwe jest korzystanie z fragmentów innych dokumentów na prawach cytatu, jednakże warto zawsze podawać źródło informacji. Publikowanie cudzych opracowań, nawet przy manipulowaniu ich zawartością czy wyglądem jest niedopuszczalne. Jedynym wyjątkiem jest uzyskanie zgody autora. Usługi wyszukiwawcze i analizy statystyk serwera dostarczą zaawansowanym użytkownikom Internetu szybko bardzo dokładnych informacji umożliwiających namierzenie osoby, która „wypożyczyła” sobie czyjąś twórczość. Internet daje przecież wspaniałą możliwość utworzenia odnośnika do strony, którą uważamy za wartą polecenia. Starannie stworzone listy odnośników mogą być również cennym zasobem naszej strony internetowej. Jeśli chodzi o czysto techniczny aspekt przygotowywania stron, nasuwają mi się tu dwie zasadnicze zagadnienia. Pierwsza to kodowanie polskich znaków. Standardem przyjętym w Polsce jest strona kodowa ISO-8859-2 (ISO Latin 2). Jeśli używamy nieformalnego standardu Windows-1250, konieczne jest podanie deklaracji strony kodowej w nagłówku dokumentu, tak samo zresztą jak w przypadku standardu ISO. Kolejnym, bardzo denerwującym faktem, jest przygotowywanie stron internetowych, których przeglądanie jest możliwe wyłącznie w określonej rozdzielczości czy przy wykorzystaniu określonej przeglądarki. Ideą www jest niezależność od stosowanej platformy sprzętowej, a zatem takie tworzenie stron jest zaprzeczeniem tej idei. Poza tym, dlaczego ograniczać grono swoich internetowych czytelników do korzystających z tego czy innego programu? Nie warto także przesadzać z wykorzystaniem grafiki i nowoczesnych metod na stronach internetowych. W związku z nie najlepszym stanem sieci internetowej w naszym kraju wiele osób wyłącza ładowanie grafiki na stronach, by przyspieszyć ich ładowanie. Zdarzyć się może wówczas, iż otrzymają oni zamiast pięknej strony powitalnej  pusty dokument. W bardzo dobrym tonie jest podawanie daty ostatniej aktualizacji serwisu oraz krótkiej informacji o autorze strony (łącznie z kontaktowym adresem e-mail).Podsumowując: korzystając z Internetu należy traktować innych internautów tak, jak chcielibyśmy, aby traktowano nas, zatem „nie rób drugiemu, co tobie niemiłe”. 

• « poprz.
• nast. »