Już starożytny Rzym uchodził za pioniera w zakresie budowy wszelkiego rodzaju dróg i ulic przystosowanych do transportu ciężkich towarów. Daje się to zauważyć na przykładzie Herculaneum lub Pompejów, które przetrwały do dziś. Co sprawia, że konstrukcje te są tak wytrzymałe? Istotnym czynnikiem determinującym wytrzymałość jest wodoprzepuszczalność warstwy nośnej. Nieważne, czy mamy do czynienia z konstrukcją związaną czy niezwiązaną, konstrukcja nośna musi być zawsze wodoprzepuszczalna. Zasadniczo należy wyjść z założenia, że w nawierzchniach brukowych oraz płytowych dochodzi do powstawania rys włoskowatych, co skutkuje wnikaniem wody do struktur konstrukcji. Dlatego też podłoże oraz warstwa nośna muszą być wodoprzepuszczalne.

Konstrukcja związana lub niezwiązana?

To ważne pytanie, bo wybór technologii determinuje sposoby spoinowania. Najczęściej stosowaną technologią w budowie nawierzchni brukowych jest konstrukcja niezwiązana. Począwszy od warstwy nośnej aż po materiał spoin, konstrukcja składa się z materiału niezwiązanego. Kostka brukowa lub płyty brukowe osadzane są z zawibrowaniem w luźnej podsypce ze żwirku (zalecana frakcja uziarnienia 0/5 piasek), a następnie spoinowane piaskiem (np. o frakcji 0/2).

Inaczej jest w przypadku konstrukcji związanej. Tu kostka lub płyty z kamienia układane są na stałej warstwie nośnej lub podłożu. Stosuje się w tym celu przeważnie wodoprzepuszczalne warstwy z betonu drenarskiego lub asfaltu drenarskiego. Zaletą konstrukcji związanej jest wyższa obciążalność. Jak okazało się w przeszłości, w obliczu coraz większych obciążeń komunikacyjnych konstrukcja niezwiązana wyczerpała swój potencjał. Jej zastosowanie jest niezbędne przede wszystkim wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z oddziaływaniem dużych sił na nawierzchnię, a więc np. na rondach lub na łukach. Także w obliczu coraz bardziej zauważalnych zmian klimatycznych z nasilającymi się ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi konstrukcje związane wykazują swoje zalety. Zwykłe spoiny z piasku padają bowiem bardzo szybko ofiarą tego rodzaju fenomenów pogodowych.

Zalet wypełnienia spoin w technice związanej jest o wiele więcej, a większość wynika ze ścisłego połączenia, jakie zachodzi pomiędzy zaprawą do spoinowania i kostką brukową. Pozwala to uzyskać np. trwale równomierny profil spoinowania, wytrzymujący także silne obciążenia przy dużych prędkościach jazdy (działanie ssące opon). Taka spoina lepiej też znosi intensywne opady deszczu czy użycie urządzeń czyszczących pod wysokim ciśnieniem. Także obciążenie hałasem przy zamknięciu spoin na poziomie powierzchni kostki jest mniejsze aniżeli w przypadku nawierzchni brukowej wykonanej w technice niezwiązanej. Typowe prace czyszczące i remontowe, jak np. usuwanie mchu i dzikich ziół, są również zbędne, jak i ponowne wprowadzanie piasku w spoiny, np. wskutek wypłukania spoin podczas ulewy.

Poniższe wskazówki techniczne stanowią streszczenie poradnika dla mistrzów budowlanych na przykładzie produktów marki PCI®.

W zależności od obciążenia można wybrać zaprawę PCI Pavifix® 1K, PCI Pavifix® 1K Extra lub PCI Pavifix® PU. Warunkiem prawidłowego pod względem technicznym oraz optycznym spoinowania nawierzchni brukowej jest prawidłowe osadzenie kostki brukowej. Warstwa podsypki musi być wystarczająco wodoprzepuszczalna i tak zwymiarowana, by nie mogło dojść do żadnych szkodliwych odkształceń. Sztywne zaprawy do spoinowania nie są w stanie skompensować przemieszczenia się kostek. Wymagana głębokość wypełnienia spoiny wynosi w zależności od materiału oraz obciążenia od 25 do 40 mm.

W przypadku spoinowania kostek brukowych na luźnej podsypce ze żwirku zaleca się zastosowanie następującej, sprawdzonej na przestrzeni ostatnich lat metody: w pierwszym etapie kostka brukowa zostaje dobita w materiale podsypki w żądanym formacie za pomocą młotka. Następnie przeprowadzane jest zawibrowanie całej nawierzchni. W celu uniknięcia przemieszczenia się pojedynczych kostek otwarte spoiny wypełnione zostają grubym żwirem, co nadaje nawierzchni wystarczającą stabilność podczas zagęszczania wibratorem. Następnie należy przywrócić wymaganą głębokość spoiny poprzez usunięcie nadmiaru żwiru. W tym celu należy usunąć żwir za pomocą urządzenia ssącego lub np. za pomocą tzw. urządzenia do oczyszczania spoin „Fugenhexe” wydmuchać i usunąć przy użyciu sprężonego powietrza materiał ze spoin do uzyskania żądanej głębokości.

Za pomocą zapraw do spoinowania PCI Pavifix® CEM, PCI Pavifix® CEM ROC oraz PCI Pavifix® CEM Rapid wykonać nawierzchnie brukowe nieprzesiąkliwe. Warunkiem zastosowania cementowych wodonieprzepuszczalnych zapraw do spoinowania jest wystarczająco mocno związana podsypka kostki lub płyt. Poza zastosowaniem w obszarach narażonych na wszelkiego rodzaju obciążenia komunikacyjne zaprawa PCI Pavifix® CEM Rapid opracowana została specjalnie także do szerszych spoin. Tym samym możliwe jest przygotowanie zaprawy zarówno do spoinowania dużych powierzchni klasyczną metodą nanoszenia zawiesiny, jak i do spoinowania płyt z kamienia polnego metodą zalewania, co pozwala oszczędzić czas.