Kamienna architektura Francji
Wywiad z francuskim architektem Dominique Jouffroy z Dijon na temat architektury tego kraju i wykorzystania kamienia naturalnego z Burgundii przeprowadziła Francoise Naudet przedstawicielka lokalnego związku kamieniarskiego Pierre de Bourgogne. Francoise Naudet - Jaką rolę w architekturze Francji odgrywał, odgrywa i będzie odgrywać kamień naturalny? Dominique Jouffroy - Kamień był tradycyjnym i podstawowym materiałem budowlanym do XIX wieku. Do tego czasu można powiedzieć, że wszystkie obiekty budowane były z kamienia naturalnego. Francję to kraj, który wyspecjalizował się w kamieniarstwie, a szczytowym momentem rozwoju zawodu był wiek XVII. Większa część wspaniałej architektury naszego kraju bazuje na wykorzystaniu tego materiału: mosty, architektoniczne łuki... To tłumaczy, dlaczego u nas ludzie przyzwyczajeni są do stałych strukturur budowalnych, z drugiej strony jest drewno, które tradycyjnie było stosowane w meblarstwie i obecnie często się do niego wraca przy zagospodarowywaniu wnętrz. Obecnie kamień naturalny stosuje się w jego trzech formach: przy pracach restauracyjnych, które nadal stanowią gros wykorzystania kamienia naturalnego, Francja jak wiadomo ma bogate tradycje w prowadzeniu prac restaracyjnych; jako dodatek do mieszanek, z których wykonuje się beton. Obecnie prowadzi się szczegółowe badania dotyczące zewnętrznej powiechni betonu, tak aby poprawić jego walory jak również zmienić jego negatywny wizerunek; jako element współczesnych realizacji architektonicznych. Dzisiaj wyraźnym trendem jest wyorzystywanie drewna w konstrukcji, a wyrażając to bardziej ogólnie, sięgamy coraz częściej do naszej tradycji i patrzymy, co można wykorzystać i rozwinąć. Polskim architektom chciałbym powiedzieć: twórzcie Państwo zgodnie ze swoją tradycją, zarówno jeśli chodzi o sam sposób budowania, jak i stosowane materiały, tak aby rozwijać to, co tradycyjne i kształtować unikalny charakter polskiej architektury. Dla przykładu mogę tutaj wskazać wspaniałe konstrukcje drewaniane obiektów, które widziałem w Polsce, domki oraz kościoły. We Francji kamień to tradycja, którą widać w każdym z regionów, podkreślająca lokalnie wydobywany materiał. Francja to nie tylko kraj sera i wina ale również kamienia. W pracach restauracyjnych staramy się wykorzystać lokalny kamień, w tym celu często otwiera się stare złoża, by otrzymać ten sam materiał, z którego pierwotnie wykonano odrestaurowywany obiekt. To tradycja, która obecnie wywiera duży wspływ na architektów mających świadomość, że każdy z regionów Francji ma swoją własną tożsamość materiałową. Kamień to również współcześnie interesujący materiał budowlany z punktu widzenia użycia go na okładziny, posadzki, a także aktualnie tworzoną architekturę miejską, czyli ciągi piesze, ławeczki, fontanny etc. Coraz częściej stosowany jest on ze względu na lokalne wymagania dotyczące odpowiedniego kształtowania i organizacji przestrzeni prowincjonalnych miast i miasteczek, przykład na kamienne elewacje. FN - A gdzie pan stosuje kamień? DJ - Głównie przy pracach restauracyjnych i przy kształtowaniu przestrzeni miejskiej. Kamień zastosowany jako materiał posadzkowy jest dla mnie szlachetnym wykorzystaniem tego materiału, który jest najbardziej trwały i zawiera w sobie tożsamość regionalną. To materiał bardzo użyteczny dla człowieka. Bardzo dobrze komponuje się jako element fasady, ma ewidentny walor użyteczności, kiedy posiada fakturę antypoślizgową, a przy tym odznacza się bardzo dobrymi walorami estetycznymi, wizualnymi. Dla kształtowania przestrzeni miejskiej granity i porfiry są najczęściej stosowane z powodu ich twardości oraz właściwości wytrzymałościowych, w szczególności mam tutaj na myśli dla zagospodarowania przestrzeni dla ruchu samochodowego, są to materiały trochę bardziej jednolite w porównaniu do na przykład wapieni. FN - Jak pan jako architekt postrzega na przykład lokalne kamienie z Burgundii, które miał pan okazję wykorzystać w swoich pracach? DJ - Kamień z Burgundii jest atrakcyjny ponieważ ma ciepłą barwę i nie narzuca się. Ten nazwałbym „magiczny dotyk” kamienia z Burgundii jest unikatowy. Duża część wapieni jest dla mnie zbyt jasna i wręcz oślepia lub jest zbyt szara, przez co stają się one nieco nudne, w przeciwieństwie do burgundzkiego wapienia. Dla mnie kamień ten jest przyjemny w odbiorze, łatwy w obróbce i utrzymaniu. Najlepszą rekomendacją dla tego kamienia jest hol wejściowy do Louvre gdzie jego właściwości są najlepiej wyeksponowane. Ja zastosowałem ten kamień między innymi jako intarsję posadzkową naprzeciwko dziedzińca miasta Gevrey-Chambertin (na południe od Burgundii), symbol winnic wykonany jest z różnych odcieni wapienia Buxy. Zastosowanie tego kamienia jest bardzo interesujące ponieważ kamień ten z czasem samoistnie nabiera właściwości antypoślizgowych oraz antycznego wyglądu. Jako element architektury miejskiej bardzo interesująco wygląda, gdy zastosuje się go do wykonania fontanny, może być stosowany w wielu formach pozwalając na zachowanie spójności pomiędzy elementami posadzki, fasady i inny elementami otaczającej go architektury. Wapień z Burgundii można według mnie stosować praktycznie wszędzie. Nie bez przyczyny wapienie z Burgundii stały się głównym materiałem budowlanym przy wznoszeniu siedzib opactw i klasztorów, jak Cluny, Citeaux, Fontenay. Ten wyjątkowy charakter kamienia wynika ze szczególnego połączenia drewna i kamienia, połączenia geograficznego Burgundii, obecności wina. Kamień ten stosowany był w szerokim zakresie jako materiał fasadowy w latach sześćdziesiątych, nadając budowanym wówczas obiektom tradycyjnego wyglądu i nowoczesnego wyrazu. Osobiście często stosuję ten kamień w projektowaniu prywatnych domów, głównie na posadzki. Nie stosuję już w takich zakresie jak dawniej płyt, raczej staram się wykorzystywać mniejsze formaty kamienia, gdzie kamieniarz oraz rzeźbiarz może wyrazić swoją sztukę. Stosowanie kamienia w kuchniach i łazienkach jest obecnie bardzo popularne we Francji, oczywiście kamień musi być dobrze zabezpieczony przed wodą, brudem i tłuszczem. Bardzo często stosuje się go jako materiał do otoczenia basenów, w tym przypadku szczególnie ceni się go za jego walory antypoślizgowe. FN - Sposób wykorzystania kamienia to sprawa bardzo istotna, co zatem radzi architekt w tej kwestii? DJ - Należy dobierać kamień bardzo uważnie, przede wszystkim mając na względzie to, gdzie planujemy go zastosować. Kamienie mają różne parametry fizyko-chemiczne, jedne są twarde, drugie miękkie, niektóre odporne na mróz drugie nie. Ważne jest zatem, by mieć informacje na temat tych parametrów od dostawcy. We Francji na przykład wszystkie podstawowe parametry są podawane i dają gwarancje jakości takiego materiału. W przypadku Polski przy konstrukcjach zewnętrznych sugerowałbym kamienie z najlepszymi parametrami dotyczącymi mrozodporności z racji warunków klimatycznych tam panujących. Podsumowując, na przykładzie stosowanego przeze mnie burgundzkiego kamienia mogę powiedzieć, że każdy materiał kamienny może odnaleźć swoje miejsce. Wapienie z Burgundii z powodzeniem stosuje się w centrach handlowych na posadzki, w wielu budynkach o charakterze komercyjnym ale również w prywatnych domach.
Świat Kamienia 
